Eerder schreef ik al over de streamboxjes die je aan je tv kan hangen om gratis en voor niets een Netflixachtige thuisbioscoop te creëren, maar dan met meer films en series. Brein was woest over het aanbod van die mediaplayers, omdat die uit de doos reeds tjokvol add-ons zaten die contact maakten met illegale streamingsites. De sites die die boxjes aanbieden (zoals filmspeler.nl) gaven vaak aan dat je de nieuwste films gratis kon kijken.
Niet zelden stond er ook nog eens bij dat de consument met zo’n kastje niets illegaals zou doen, zoals bij filmspeler.nl: “Sinds (10-4-2014) is downloaden illegaal, streamen is wel legaal. Nog een reden om een Filmspeler aan te schaffen!”. Dat helpt natuurlijk veel consumenten de drempel over. Brein pikte waarschijnlijk daarom juist Filmspeler.nl uit de stoet van kastjesverkopers en startte een procedure.
De rechter in Lelystad vroeg het Europese hof om uitleg over de zelfs voor juristen redelijk onleesbare Europese auteursrechtregels. De advocaat-generaal (afgekort: ‘A-G’, moeilijk woord voor ‘adviseur van het hof’) kwam in december 2016 met zijn advies aan het hof: die kastjes mogen niet. Mijn toenmalige voorspelling dat het hof haar adviseur zou volgen, is uitgekomen: op 26 april 2017 heeft het Europese hof uitspraak gedaan: er gaat definitief een streep door de kastjes. Formeel moet de rechter in Lelystad nog besluiten dat dat in deze zaak ook het geval is, maar dat lijkt me meer een kwestie van ‘wanneer’ en niet van ‘of’.
Waarom mogen de streamingkastjes niet?
Wat is nu in het kort de motivering van het hof? Een van de mijns inziens sterkste verweren was dat de add-ons voor iedereen gratis van internet te plukken waren en op een kale mediaplayer te installeren waren. Dit verweer en de andere verweren haalden het dus niet. Het hof gooide het voornamelijk op het doel dat in de Europese regels vermeld stond (hoog beschermingsniveau voor de auteursrechthebbenden) en daarnaast op de intenties van de kastjesverkopers. Hier was sprake van meer dan een kastje verkopen. Als je precies weet wat de gevolgen zijn van de verkoop en je digibeten – die zonder zo’n pre-installed kastje de weg niet zouden vinden – uit winstbejag massaal over de drempel trekt met je reclame, ben je fout bezig.
Reacties van kastjesverkopers op de uitspraak
De andere kastjesverkopers keken natuurlijk reikhalzend uit naar de uitspraak en enkelen hebben op hun site of social media al direct gereageerd, zoals in dit Facebookbericht: “Het verbod van het EU hof heeft ook gevolgen voor bepaalde support die wij mogen geven. Vragen die betrekking hebben op kodi add-ons kunnen vanaf heden niet meer beantwoord worden. We verwijzen een ieder daarvoor door naar algemene informatie die op internet te vinden is en naar Kodi gerelateerde communities en forums. Onderstaand enkele handige tips”.
Gevolgen van de uitspraak voor de consument
Het hof heeft zich – anders dan de A-G – niet expliciet uitgelaten over de vraag of u als consument met zo’n kastje iets fout doet, maar impliciet wel: streamen van een illegale kopie is geen “rechtmatig gebruik” en de reikwijdte van dat artikel houdt niet op bij de handelaar, maar raakt ook de consument. Als u nog zo’n ding thuis heeft staan: als de verkoper in zijn reclame beweerde dat het ding volledig legaal was ruik ik een gevalletje van dwaling of non-conformiteit, zoals wij, juridische vakidioten, dat noemen. U kunt snel proberen om de aankoopprijs terug te krijgen, maar ik verwacht dat de verkoper snel failliet zal zijn … Maar misschien wilt u uw geld helemaal niet terug en de speler teruggeven; mogelijk blijft u de speler liever gebruiken en accepteert u liever het risico dat u vroeg of laat als eindgebruiker ook wordt aangepakt. Wat dan de schade is, is overigens niet al te eenvoudig. Had u anders al die films en series gekeken voor de retail-, bioscoop- of huurprijs? Ik geloof er dan ook niks van dat het die kant op gaat, alhoewel ik niet kan uitsluiten dat BREIN een proefproces niet schuwt en net u eruit pikt als proefkonijn …
