Technology01.08.2023

​Nieuwe Europese Euclid-telescoop is klaar voor donkere materie


Als het om ruimte-avonturen gaat zijn we als wereld vaak enorm gefocust op de Verenigde Staten. Nu zijn bedrijven als NASA, SpaceX en Virgin Galactic ook wat meer aanwezig als het gaat om communiceren over hun plannen en successen. In Europa zijn we daar toch wat minder sterk in, terwijl we wel degelijk geweldige dingen doen. Deze week nog: onze nieuwe Euclid-telescoop fotografeerde voor het eerst duidelijk donkere materie.

Schermafbeelding 2023-08-01 064239
Schermafbeelding 2023-08-01 064239

Donkere materie

Voordat we verder in de Euclid van ESA duiken, eerst even een lesje donkere materie, want wat is het eigenlijk? Wel, niemand weet het eigenlijk precies. Maar, iets minder geheimzinnig gezegd: het is materiaal in de ruimte dat geen licht uitstraalt, maar wel degelijk zwaartekracht uitoefent. Het zou er onder andere voor zorgen dat sterrenstelsels veel sneller reizen dan je zou denken, kijkend naar hun eigen zwaartekrachtwerking.

Wetenschappers zijn er druk mee, al decennialang. Zo zou donkere materie niet bestaan uit normale atomen, zoals de rest van alles wel. Er zouden elementaire delen zijn die interactie hebben met gewone materie zoals wij die kennen. Hoeveel donkere materie er in het heelal aanwezig is, daarover verschillen wetenschappers van mening: de een zegt dat het 68 procent is van het heelal, de ander spreekt over 85 procent. Al kan dat ook te maken hebben met de verschillende gradaties van donkere materie: soms is het te koud en donker om te worden gezien. Er zijn overigens wel eigenschappen waaraan het moet voldoen: het bevindt zich in grote mate in elk sterrenstelsel, het heeft massa, het kan niet samenvoegen tot een nieuw hemellichaam en het is niet te detecteren.

Schermafbeelding 2023-08-01 064725
Schermafbeelding 2023-08-01 064725

Euclid

Cue de Euclid: die ziet het namelijk wel. Althans, de eerste testbeelden van het apparaat lijken veelbelovend. ESA toont de beelden op zijn website. Inmiddels bevindt de telescoop zich bijna op de plek waar hij uiteindelijk blijft hangen en dat betekent dat er al volop kan worden uitgeprobeerd. Kiekjes om die donkere materie beter te begrijpen, want, zo is de gedachte, hiermee kunnen we best eens antwoord krijgen op de vraag hoe ons universum nu werkelijk is ontstaan. Bovendien kunnen we nieuwe inzichten krijgen in de werking van zwaartekracht. Spannend dus: waar Euclid mee op de proppen komt kan de wereld veranderen.

En dan vooral de VISible instrument (VIS) en de Near-Infrared Spectrometer and Photometer (NISP): dit zijn twee camera’s die de foto’s schieten. Zo schoten ze nu vast wat kiekjes van de hemel, waarbij nog wel bepaalde stralen en andere ongewenste items op de foto worden weggepoetst. Als het apparaat eenmaal op 1,5 miljoen kilometer bij ons vandaan op zijn vaste werkplek arriveert, dan hopen we in oktober de eerste goede kiekjes te krijgen. De telescoop is in juli de ruimte ingestuurd en moet straks 6 jaar zijn best doen om meer dan 30 procent van de hemel in kaart te brengen.

Het is straks vooral de vraag hoe wij als wereld omgaan met eventueel wetenschappelijk onderbouwd nieuws over het ontstaan van niet alleen onze planeet, maar het hele heelal.

Laura Jenny
Laura Jenny

Is ze niet aan het tikken, dan reist ze rond in de wondere wereld van entertainment of op een toffe plek in de echte wereld. Mario is de man van haar leven, Belle is haar beste vriendin en haar laptop is nooit ver weg.

Verder lezen over Space

Duik nu in een zwart gat met NASA

Zwarte gaten zijn misschien wel de meest mysterieuze dingen in ons bestaan. We weten er steeds meer over, maar nog steeds lang niet genoeg.

Technology09.05.2024

Duik nu in een zwart gat met NASA

Helaas: nog steeds geen eerste bemande Boeing Starliner-ruimtereis

Helaas, de Boeing Starliner is wederom niet de lucht ingegaan en dat komt nog steeds door dat ene zuurstofventiel. Terug naar de werkplaats! Dit is wanneer de volgende lancering gepland staat.

Technology08.05.2024

Helaas: nog steeds geen eerste bemande Boeing Starliner-ruimtereis

Boeings spannende bemande ruimtevlucht blijft nog even spannend

Boeing zou gisteren zijn eerste bemande ruimtevlucht uitvoeren, maar dat is niet gelukt. Dit is wat er misging.

Technology07.05.2024

Boeings spannende bemande ruimtevlucht blijft nog even spannend

Gelekt: de LEGO maanrover met een mooie open structuur

LEGO heeft er zelf nog geen boekje over opengedaan, maar het moge duidelijk zijn: er komt een set aan van de maanrover, en nog Technic ook.

Entertainment01.05.2024

Gelekt: de LEGO maanrover met een mooie open structuur

Zo zit het met de kleurenpracht in foto’s van James Webb

James Webb heeft zijn scherpste infraroodfoto tot nu toe aangeleverd. Maar, klopt dat wel met die kleuren? Dit is hoe het werkt.

Technology30.04.2024

Zo zit het met de kleurenpracht in foto’s van James Webb

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Voyager 1 heeft een teken van leven gegeven. Niet spontaan, maar door de noeste arbeid van NASA.

Technology23.04.2024

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Die botsproef in de ruimte heeft een Nederlands tintje

Ergens in de uitgestrektheid van de ruimte zou zomaar een onopgemerkte asteroïde op koers kunnen liggen voor een frontale botsing met de aarde.

Technology15.04.2024

Die botsproef in de ruimte heeft een Nederlands tintje

Dit is HyperScout H.
De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Er wordt al veel gepland voor op de maan. Er komen zelfs robothonden aan te pas. Die zijn bedoeld om de Sint Bernards van de maan te worden.

Technology10.04.2024

De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Verder lezen over Wetenschap

Hommels helpen je LEGO’en, maar doen dat niet gratis

Hommels zijn niet alleen leuk om te zien, ze zijn ook nog eens heel nuttig. En niet alleen voor natuurlijke processen, zo blijkt nu.

Nieuws07.05.2024

Hommels helpen je LEGO’en, maar doen dat niet gratis

Elon Musk, let op: muizen met hybride brein gecreëerd

Muizen met een stukje rattenbrein: het klinkt als een soort horrorfilm, helemaal als je bedenkt waar het heen kan gaan: human-machine breinen.

Technology03.05.2024

Elon Musk, let op: muizen met hybride brein gecreëerd

Dit is wat er gebeurt met microplastics die je eet en drinkt

Je eet ze niet bewust, maar je krijgt ze toch volop binnen: microplastics. Waar denk je dat die uiteindelijk terechtkomen? Ja, daar ook. Maar niet alleen daar...

Nieuws24.04.2024

Dit is wat er gebeurt met microplastics die je eet en drinkt

Het is niet wat je denkt
NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Voyager 1 heeft een teken van leven gegeven. Niet spontaan, maar door de noeste arbeid van NASA.

Technology23.04.2024

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Grote schoonmaak? Meer slapen ruimt je bovenkamer op

Slapen: het is zo belangrijk, maar het is pas echt essentieel voor je brein, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Het zou zelfs iets kunnen helpen tegen Alzheimer.

Nieuws16.04.2024

Grote schoonmaak? Meer slapen ruimt je bovenkamer op

​Sommige mensen zien de wereld echt in een andere framerate

Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat sommige mensen de wereld echt in een andere framerate zien. Het zou specifiek bij gamers zelfs een kleine voorsprong geven, stellen de onderzoekers.

Nieuws03.04.2024

​Sommige mensen zien de wereld echt in een andere framerate

Sneller zien
Pacemaker-batterijen nooit meer vervangen dankzij je eigen lijf

Als je een pacemaker hebt, dan ben je niet na één operatie klaar. Je moet regelmatig opnieuw onder het mes, namelijk om de batterij van het essentiële apparaat te vervangen. Daar komt in de toekomst mogelijk veranderi...

Technology01.04.2024

Pacemaker-batterijen nooit meer vervangen dankzij je eigen lijf

Het nieuwe plastic-alternatief komt van dit verrassende materiaal

Er wordt nog steeds volop gezocht naar alternatieven voor plastic. We hebben bijvoorbeeld in de supermarkt al geen weggooibordjes meer van plastic, maar alleen van karton. Weggooi-messen? Die zijn van hout. Bomen geven o...

Nieuws29.03.2024

Het nieuwe plastic-alternatief komt van dit verrassende materiaal