Regelmatig lees je over ruimingen van pluimveebedrijven in verband met vogelgriep. Wanneer er op een pluimveebedrijf vogelgriep wordt geconstateerd, dan worden alle dieren binnen enkele dagen geruimd. Misschien vraag je je weleens af waarom een besmetting met vogelgriep zo drastisch wordt aangepakt?
In eerste instantie is er de economische afweging. Als pluimveebedrijven in de omgeving van het besmette bedrijf eveneens besmet raken, dan kan de economische schade snel oplopen. Daarnaast bestaat er de vrees dat besmetting van zoogdieren of mensen in de direkte omgeving van een besmet bedrijf er toe kan leiden dat het vogelgriepvirus definitief overspringt naar nabije zoogdieren of de mens.
De verontrustende mogelijkheid dat het vogelgriepvirus definitief overspringt naar nabije zoogdieren of de mens probeer ik binnen dit artikel nader toe te lichten. Het vogelgriepvirus waart inmiddels zo’n 25 jaar rond binnen wilde vogelpopulaties. Via met name uitwerpselen van wilde vogels kan pluimvee besmet raken.
Spike-eiwitten zijn de eiwitachtige uitsteeksels van een virus die er toe dienen om toegang tot gastheercellen te verkrijgen. Ze kunnen worden beschouwd als een soort van sleutels die de virusdeeltjes actief toegang geven tot een gastheercel en zijn reproductiefaciliteiten.
Toegang tot een cel en zijn reproductiefaciliteiten maakt het virussen mogelijk om zichzelf te reproduceren. Virussen beschikken namelijk niet zelf over een dergelijke machinerie en zijn hiervoor strikt afhankelijk van hun gastheren.
Binnen de mogelijkheden van de genetische opmaak van een virus en de biologische opmaak van een gastheersoort streven virussen er naar om zich zo snel mogelijk te verspreiden. Dit weerspiegelt de uitgangspunten van natuurlijke selectie. De spike-eiwitten van een willekeurig virus raken dus min of meer geoptimaliseerd voor een specifieke gastheersoort en het type cellen binnen deze gastheersoort dat zorg draagt voor een efficiënte verspreiding van het virus.
Specifieke virusvarianten die hier beter in slagen dan andere virusvarianten zullen uiteindelijk gaan domineren binnen een populatie. De minder succesvolle varianten worden namelijk verdrongen door de meer succesvolle virusvarianten. Dit is het gevolg van het feit dat minder succesvolle virusvarianten statistisch gezien vaker een gastheer treffen die reeds enige afweer tegen het virus heeft ontwikkeld op grond van infectie met meer succesvolle varianten.
Wanneer een virus er toevallig in slaagt om een andere gastheersoort te infecteren, doet het dit over het algemeen met spike-eiwitten die relatief slecht zijn aangepast aan deze nieuwe gastheersoort. De spike-eiwitten zijn dan bijvoorbeeld slecht aangepast aan het type cellen dat het virus binnen deze gastheersoort moet infecteren om zich efficiënt te kunnen verspreiden binnen de soort. Of de kans om überhaupt cellen te infecteren binnen deze nieuwe gastheersoort is relatief laag. De nieuwe gastheersoort vereist doorgaans een aangepaste combinatie van spike-eiwitten om überhaupt tot een efficiënte verspreiding van nieuwe virusdeeltjes te kunnen komen.
Dat een nieuwe gastheersoort aanvankelijk geïnfecteerd raakt is één, maar dat de nieuwe gastheersoort vervolgens ook nog eens efficiënt soortgenoten kan infecteren is heel nadrukkelijk een tweede. Daarvoor is doorgaans een verdergaande optimalisatie van spike-eiwitten vereist.
Eerder schreef ik een artikel waarin ik in ging op de potentiële ziekmakendheid van een virus met betrekking tot al dan niet volledig geoptimaliseerde spike-eiwitten in relatie tot de gastheersoort.
Elke keer echter dat het vogelgriepvirus er in slaagt om een zoogdier(soort) te infecteren, bestaat er een kans dat als gevolg van een reeks van toevallige mutaties er een virusvariant ontstaat die beter is aangepast aan deze nieuwe gastheersoort. Wanneer deze virusvariant er hierdoor in slaagt om zich verder te verspreiden dan bestaat de mogelijkheid dat de nieuwe virusvariant zich definitief weet te vestigen binnen deze nieuwe gastheersoort.
Infectie van elke nabije zoogdierpopulatie vergroot de kans dat het virus vroeg of laat overspringt naar ander vee of naar de menselijke populatie. Beide hebben namelijk meer gemeen met zoogdieren dan met pluimvee. Dit gaat met name op in relatie tot de geoptimaliseerde spike-eiwitten.
Natuurlijke selectie draagt dus het permanente gevaar in zich dat virussen zich vroeg of laat aanpassen aan nieuwe gastheersoorten. Om te voorkomen dat het vogelgriepvirus zich op korte termijn aanpast aan nabije zoogdiersoorten of de mens worden besmette bedrijven zo snel mogelijk geruimd.
Hiermee wordt zoveel mogelijk getracht te voorkomen dat het vogelgriepvirus nabije zoogdierpopulaties of de mens infecteert.
[Fotocredits – a_medvedkov © Adobe Stock]
Art ziet zichzelf als onderzoeksjournalist en doorgrondt het liefst thema's die anderen volgens hem laten liggen. Verklarende en verdiepende artikelen vormen zijn stijl. Hij schuwt ingewikkelde materie daarbij niet.
Verder lezen over Nederland
Nieuws27.04.2024
Entertainment09.04.2024
Technology28.03.2024
Nieuws26.03.2024
Lifestyle20.03.2024
Entertainment09.03.2024
Nieuws07.03.2024
Nieuws04.03.2024