Kunstmatige intelligentie – oftewel AI – bekleedt een alsmaar grotere rol in de samenleving. Dit heeft ook invloed op de werkgelegenheid in onze maatschappij. Er vallen flink wat ontslagen bij grote bedrijven, en de vraag is maar of iedereen aan een nieuwe baan kan komen. Gelukkig zijn er volgens een nieuw onderzoek relatief veel ‘AI-complementaire banen’ in Nederland; oftewel banen waarbij kunstmatige intelligentie juist kan helpen.
Het is haast onmogelijk om niet op de hoogte te zijn van de enorme wereldwijde opmars van AI. Niet alleen op de werkvloer, maar ook in privésferen wordt kunstmatige intelligentie steeds vaker voor allerlei zaken ingezet. Van coderen of even snel een feitje opzoeken tot complete verslagen of sollicitatiebrieven schrijven: ChatGPT, Copilot en soortgelijke AI-tools zijn niet meer weg te denken en lijken ook voorgoed te blijven.
Afgelopen september publiceerde kredietverzekeraar Allianz Trade dan ook een onderzoek waaruit blijkt dat binnen vijf jaar 60% van de banen voor hoogopgeleiden op de tocht komen te staan. De arbeidsmarkt van de hoogontwikkelde Nederlandse economie zou bovenmatig gevoelig zijn voor de opkomst van Agentic AI, oftewel kunstmatige intelligentie die zelfstandig beslissingen kan nemen en taken uitvoert zonder dat een mens daarbij helpt.
Een nieuw onderzoek van IGN Research heeft die uitkomst inmiddels wat genuanceerd. Wat blijkt: een groot deel van de functies in Nederland is juist complementair aan AI. Oftewel: veel banen in dit land hebben juist baat met ondersteuning van AI, in plaats van dat kunstmatige intelligentie deze banen compleet vervangt. Nederland zou dan ook goed gepositioneerd zijn om van AI te profiteren – al moeten bedrijven dan wel zo snel mogelijk investeren in de integratie van de technologie.
Volgens het onderzoek is 43% van de Nederlandse banen complementair aan AI. Het gaat daarbij om het hoogste percentage in Europa. In Frankrijk en België ligt dit percentage bijvoorbeeld op 39%, en in Duitsland op 355. Bij deze banen zal AI juist kunnen leiden tot een hogere productiviteit, in plaats van het verlies van de baan in kwestie.
Het komt er dus op neer dat het voor bedrijven loont om AI als potente tool te zien om de productiviteit te verhogen, in plaats van een excuus om het aantal werknemers te laten krimpen. Dat vergt zoals gezegd wel een snelle integratie van de technologie, om zo tot een goede balans tussen werk van mens en van kunstmatige intelligentie te komen.
“Nederland heeft een sterke uitgangspositie in het AI-tijdperk”, zo stelt Samantha Reilly, sector specialist ICT-TMT en duurzame energie bij ING Sector Banking. “Door te focussen op samenwerking tussen mens en technologie, kan AI bijdragen aan een productieve en toekomstbestendige arbeidsmarkt. Bedrijven hebben hierin een belangrijke rol. Ze doen er goed aan te investeren in kennis, vaardigheden en een heldere visie te formuleren over hoe AI hun bedrijf en processen verandert.”
Dit alles wil natuurlijk niet zeggen dat kunstmatige intelligentie helemaal geen invloed zal hebben op de werkgelegenheid. De uitkomsten van het eerdere onderzoek van Allianz Trade worden dan ook niet per se weerlegd: het gevaar dat een deel van de banen vervangt gaat worden door AI is er nog steeds. Maar door de focus te leggen op de samenwerking tussen mens en AI, ontstaat er hopelijk uiteindelijk een balans die zowel positief uitpakt voor bedrijven als werknemers.
