Technology14.11.2023

​Waarom James Webbs ruimtefoto’s van nu zoveel zeggen over toen


We genieten erg van de mooie foto’s die ruimtetelescoop James Webb maakt: ze worden over het algemeen altijd snel gedeeld en er wordt dan ook aangegeven dat het om een kraamkamer van de sterren gaat, of juist om ontplofte sterren. Interessant, maar er is veel meer uit die foto’s te halen. Wetenschappers hebben nu bijvoorbeeld een van de grootste sterrenstelsels die we ooit hebben gekend ontdekt. Maar, hoe kan dat eigenlijk?

UNCOVER Z-13

Het gaat om een sterrenstelsel dat een kleine 33 miljard lichtjaar bij onze planeet vandaan is. Het sterrenstelsel is UNCOVER Z-13 gekroond en geldt als het een-na-grootste sterrenstelsel dat we kennen. Het is 2000 lichtjaar breed, versus de 100.000 lichtjaar die ons melkweg is. Ja, dat is kleiner, maar voor de tijd waarin dit alles startte is het gigantisch. Onderzoekers schrijven in The Astrophysical Journal Letters over hun vondst. Het is een van de mooiere ontdekkingen die we door James Webb hebben kunnen doen: het is namelijk precies waarvoor de ruimtetelescoop twee jaar geleden met kerst de lucht in werd geschoten: de verste, eerste, oudste sterrenstelsels op de gevoelige plaat leggen.

James Webb moet uiteindelijk wetenschappers helpen om antwoord te geven op aloude vragen, zoals die ene existentiële kwestie: hoe is aarde ontstaan? En misschien zelfs wel: hoe is het leven op aarde ontstaan? Er zijn veel theorieën over, maar veel hard bewijs is er nog niet. Die verre sterrenstelsels zijn nodig om te ontdekken hoe die zijn gevormd, want dat kan veelzeggend zijn over hoe ons planetensysteem tot stand kwam. James Webb helpt daar tot nu toe goed bij. We kenden eigenlijk maar drie sterrenstelsels die zo ver stonden, maar dankzij Webb zijn er twee bijgekomen.

james webb
james webb

James Webb-ruimtetelescoop

De reden dat de ruimte eigenlijk één grote schat aan informatie is over hoe het allemaal begon, dat komt omdat licht er zo lang over doet om te reizen. Het licht van de nu geziene sterrenstelsels deed er miljarden jaren over om de telescoop te bereiken. Daardoor kan Webb ze nu zien zoals ze er 330 miljoen jaar na de oerknal uitzagen. En dat is lang geleden: heel lang geleden. 13,4 miljard jaar (!). Nu zijn ze zelfs nog veder, omdat het heelal contant groter en groter wordt, omdat alles in beweging is naar ‘de zijkanten’.

De twee gevonden sterrenstelsels zijn te vinden in Pandora’s Cluster. Een plek waar de zwaartekracht werkt als een soort vergrootglas en het licht extra sterk maken: waardoor wij het weer beter kunnen zien. En het is nu aan wetneschappers om hun vergrootglas op dat vergrootglas in de ruimte te leggen. Wat daar op dit moment gebeurt, daar in Pandora’s Cluster, weten we niet: we weten alleen maar wat er ooit is gebeurd, en het is straks puzzelen om te kijken hoe we dat op onze eigen planeet kunnen toespitsen.

Waarschijnlijk volgen er nog meer van dit soort vondsten van James Webb, maar je kunt je voorstellen dat onderzoekers met deze twee nieuwe sterrenstelsels al heel blij zijn. Het is procentueel gezien in ieder geval een flinke groei in het aantal verre sterrenstelsels dat we kennen. Maar, belangrijker nog: ze brengen ons stukje bij beetje steeds dichterbij het antwoord op die ene belangrijke vraag: hoe is de aarde ontstaan?

Laura Jenny
Laura Jenny

Is ze niet aan het tikken, dan reist ze rond in de wondere wereld van entertainment of op een toffe plek in de echte wereld. Mario is de man van haar leven, Belle is haar beste vriendin en haar laptop is nooit ver weg.

Verder lezen over NASA

Boeings spannende bemande ruimtevlucht blijft nog even spannend

Boeing zou gisteren zijn eerste bemande ruimtevlucht uitvoeren, maar dat is niet gelukt. Dit is wat er misging.

Technology07.05.2024

Boeings spannende bemande ruimtevlucht blijft nog even spannend

Gelekt: de LEGO maanrover met een mooie open structuur

LEGO heeft er zelf nog geen boekje over opengedaan, maar het moge duidelijk zijn: er komt een set aan van de maanrover, en nog Technic ook.

Entertainment01.05.2024

Gelekt: de LEGO maanrover met een mooie open structuur

Zo zit het met de kleurenpracht in foto’s van James Webb

James Webb heeft zijn scherpste infraroodfoto tot nu toe aangeleverd. Maar, klopt dat wel met die kleuren? Dit is hoe het werkt.

Technology30.04.2024

Zo zit het met de kleurenpracht in foto’s van James Webb

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Voyager 1 heeft een teken van leven gegeven. Niet spontaan, maar door de noeste arbeid van NASA.

Technology23.04.2024

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Die botsproef in de ruimte heeft een Nederlands tintje

Ergens in de uitgestrektheid van de ruimte zou zomaar een onopgemerkte asteroïde op koers kunnen liggen voor een frontale botsing met de aarde.

Technology15.04.2024

Die botsproef in de ruimte heeft een Nederlands tintje

Dit is HyperScout H.
De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Er wordt al veel gepland voor op de maan. Er komen zelfs robothonden aan te pas. Die zijn bedoeld om de Sint Bernards van de maan te worden.

Technology10.04.2024

De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Scarlett Johansson wil maanlanding faken in Fly Me To The Moon

Het is één van de meest besproken ruimte-onderwerpen allertijden: is de maanlanding nou echt of niet? Het maakt niet uit tot welk kamp je behoort, waarschijnlijk zal je plezier halen uit de nieuwe film Fly Me To The Mo...

Entertainment09.04.2024

Scarlett Johansson wil maanlanding faken in Fly Me To The Moon

​GMT+Maan: De maan krijgt zijn eigen tijdzone

Het lijkt een verlate 1 april-grap, maar het is toch zo: de maan krijgt zijn eigen tijdzone. NASA heeft van het Witte Huis de opdracht gekregen om die te gaan bedenken. De deadline? Eind 2026. Wanneer de langverwachte A...

Technology05.04.2024

​GMT+Maan: De maan krijgt zijn eigen tijdzone

Verder lezen over Space

Boeings spannende bemande ruimtevlucht blijft nog even spannend

Boeing zou gisteren zijn eerste bemande ruimtevlucht uitvoeren, maar dat is niet gelukt. Dit is wat er misging.

Technology07.05.2024

Boeings spannende bemande ruimtevlucht blijft nog even spannend

Gelekt: de LEGO maanrover met een mooie open structuur

LEGO heeft er zelf nog geen boekje over opengedaan, maar het moge duidelijk zijn: er komt een set aan van de maanrover, en nog Technic ook.

Entertainment01.05.2024

Gelekt: de LEGO maanrover met een mooie open structuur

Zo zit het met de kleurenpracht in foto’s van James Webb

James Webb heeft zijn scherpste infraroodfoto tot nu toe aangeleverd. Maar, klopt dat wel met die kleuren? Dit is hoe het werkt.

Technology30.04.2024

Zo zit het met de kleurenpracht in foto’s van James Webb

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Voyager 1 heeft een teken van leven gegeven. Niet spontaan, maar door de noeste arbeid van NASA.

Technology23.04.2024

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Die botsproef in de ruimte heeft een Nederlands tintje

Ergens in de uitgestrektheid van de ruimte zou zomaar een onopgemerkte asteroïde op koers kunnen liggen voor een frontale botsing met de aarde.

Technology15.04.2024

Die botsproef in de ruimte heeft een Nederlands tintje

Dit is HyperScout H.
De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Er wordt al veel gepland voor op de maan. Er komen zelfs robothonden aan te pas. Die zijn bedoeld om de Sint Bernards van de maan te worden.

Technology10.04.2024

De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Scarlett Johansson wil maanlanding faken in Fly Me To The Moon

Het is één van de meest besproken ruimte-onderwerpen allertijden: is de maanlanding nou echt of niet? Het maakt niet uit tot welk kamp je behoort, waarschijnlijk zal je plezier halen uit de nieuwe film Fly Me To The Mo...

Entertainment09.04.2024

Scarlett Johansson wil maanlanding faken in Fly Me To The Moon

​GMT+Maan: De maan krijgt zijn eigen tijdzone

Het lijkt een verlate 1 april-grap, maar het is toch zo: de maan krijgt zijn eigen tijdzone. NASA heeft van het Witte Huis de opdracht gekregen om die te gaan bedenken. De deadline? Eind 2026. Wanneer de langverwachte A...

Technology05.04.2024

​GMT+Maan: De maan krijgt zijn eigen tijdzone

Verder lezen over Wetenschap

Hommels helpen je LEGO’en, maar doen dat niet gratis

Hommels zijn niet alleen leuk om te zien, ze zijn ook nog eens heel nuttig. En niet alleen voor natuurlijke processen, zo blijkt nu.

Nieuws07.05.2024

Hommels helpen je LEGO’en, maar doen dat niet gratis

Elon Musk, let op: muizen met hybride brein gecreëerd

Muizen met een stukje rattenbrein: het klinkt als een soort horrorfilm, helemaal als je bedenkt waar het heen kan gaan: human-machine breinen.

Technology03.05.2024

Elon Musk, let op: muizen met hybride brein gecreëerd

Dit is wat er gebeurt met microplastics die je eet en drinkt

Je eet ze niet bewust, maar je krijgt ze toch volop binnen: microplastics. Waar denk je dat die uiteindelijk terechtkomen? Ja, daar ook. Maar niet alleen daar...

Nieuws24.04.2024

Dit is wat er gebeurt met microplastics die je eet en drinkt

Het is niet wat je denkt
NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Voyager 1 heeft een teken van leven gegeven. Niet spontaan, maar door de noeste arbeid van NASA.

Technology23.04.2024

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Grote schoonmaak? Meer slapen ruimt je bovenkamer op

Slapen: het is zo belangrijk, maar het is pas echt essentieel voor je brein, zo blijkt uit nieuw onderzoek. Het zou zelfs iets kunnen helpen tegen Alzheimer.

Nieuws16.04.2024

Grote schoonmaak? Meer slapen ruimt je bovenkamer op

​Sommige mensen zien de wereld echt in een andere framerate

Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat sommige mensen de wereld echt in een andere framerate zien. Het zou specifiek bij gamers zelfs een kleine voorsprong geven, stellen de onderzoekers.

Nieuws03.04.2024

​Sommige mensen zien de wereld echt in een andere framerate

Sneller zien
Pacemaker-batterijen nooit meer vervangen dankzij je eigen lijf

Als je een pacemaker hebt, dan ben je niet na één operatie klaar. Je moet regelmatig opnieuw onder het mes, namelijk om de batterij van het essentiële apparaat te vervangen. Daar komt in de toekomst mogelijk veranderi...

Technology01.04.2024

Pacemaker-batterijen nooit meer vervangen dankzij je eigen lijf

Het nieuwe plastic-alternatief komt van dit verrassende materiaal

Er wordt nog steeds volop gezocht naar alternatieven voor plastic. We hebben bijvoorbeeld in de supermarkt al geen weggooibordjes meer van plastic, maar alleen van karton. Weggooi-messen? Die zijn van hout. Bomen geven o...

Nieuws29.03.2024

Het nieuwe plastic-alternatief komt van dit verrassende materiaal