Technology14.08.2023

James Webb blijft verbazen, nu met de verst ontdekte ster ooit


Earendel staat inmiddels op 28 miljard lichtjaar van de Aarde

De James Webb ruimtetelescoop heeft in amper een jaar na zijn ingebruikname al heel wat ontdekkingen gedaan. De nieuwste aanvulling op zijn palmares is de ontdekking van een cluster van sterrenstelsels. Nog nooit eerder werd zo ver van de Aarde een ster ‘gekiekt’. De ster, Earendel, is naar schatting ongeveer twee keer zo heet als onze eigen zon. Formeel is de ster geen ontdekking van de James Webb zelf. Earendel werd namelijk vorig jaar al gespot door de Hubble telescoop, maar die is niet krachtig genoeg om er een ‘foto’ van te maken. Dat lukte James Webb nu dus wel.

Ontstaan op 12,9 miljard lichtjaar van de Aarde

Toen Earendel gevormd werd, was het heelal nog een jonkie van nog geen 1 miljard jaar. Op dat moment stond de ster zo’n 12,9 miljard lichtjaar van de Aarde. Met andere woorden, het licht dat James Webb nu van de ster opvangt, is 12,9 miljard jaar onderweg geweest. In die tussentijd staat, door het steeds uitdijende heelal, de ster inmiddels al op zo’n 28 miljard lichtjaar van de Aarde.

Hubble kon Earendel dus niet in beeld brengen, maar de ‘oude’ ruimtetelescoop heeft de ster wel kunnen ontdekken met behulp van zwaartekrachtlensing. Daarbij gedraagt de zwaartekracht van een massief object zich als een soort lens doordat het de structuur van ruimte en tijd vervormt. Daardoor wordt het licht van een verder weg gelegen lichaam verbogen en helderder terwijl dat licht passeert.

Hubble ontdekte de ster, James Webb maakte de ‘foto’

De James Webb ruimtetelescoop slaagde er dankzij dezelfde technologie, in combinatie met de veel krachtigere telescoop, wel in Earendel op de ‘gevoelige plaat’ vast te leggen. De eerste glimp van de ster werd afgelopen zomer al waargenomen, net nadat de telescoop in gebruik genomen was. Inmiddels hebben de onderzoekers en telescoop nog meer informatie van de ster verzameld, en dat is voldoende gebleken om er een foto van te kunnen samenstellen.

Earendel, genaamd naar een personage uit Tolkien’s Lord of the Rings boeken, is een ster die meer dan twee keer zo heet is als onze eigen zon die een oppervlaktetemperatuur heeft van zo’n 5500 graden.

“De ontdekkingen hebben een nieuw gebied van het universum geopend voor stellaire fysica, en nieuw onderwerp voor wetenschappers die het vroege universum bestuderen, waar ooit sterrenstelsels de kleinste detecteerbare kosmische objecten waren. Het onderzoeksteam heeft voorzichtige hoop dat dit een stap zou kunnen zijn in de richting van de uiteindelijke detectie van een van de allereerste generatie sterren, die alleen bestaat uit de ruwe ingrediënten van het universum gecreëerd in de oerknal – waterstof en helium”, aldus NASA.

Ron Smeets

Ron verdiende zijn sporen in de Telecom als Mobile Cowboy. Na bijna 15 jaar was hij toe aan een nieuwe uitdaging als zelfstandig freelance journalist, blogger en tekstschrijver. Het bloed kruipt echter waar het niet gaan kan. De Mobile Cowboys is back! Met lasso en zweep in de aanslag om de ingeslapen telecommarkt weer eens goed wakker te schudden en met scherp te schieten!

Verder lezen over Space

Gelekt: de LEGO maanrover met een mooie open structuur

LEGO heeft er zelf nog geen boekje over opengedaan, maar het moge duidelijk zijn: er komt een set aan van de maanrover, en nog Technic ook.

Entertainment01.05.2024

Gelekt: de LEGO maanrover met een mooie open structuur

Zo zit het met de kleurenpracht in foto’s van James Webb

James Webb heeft zijn scherpste infraroodfoto tot nu toe aangeleverd. Maar, klopt dat wel met die kleuren? Dit is hoe het werkt.

Technology30.04.2024

Zo zit het met de kleurenpracht in foto’s van James Webb

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Voyager 1 heeft een teken van leven gegeven. Niet spontaan, maar door de noeste arbeid van NASA.

Technology23.04.2024

NASA’s Voyager 1 geeft weer een teken van leven

Die botsproef in de ruimte heeft een Nederlands tintje

Ergens in de uitgestrektheid van de ruimte zou zomaar een onopgemerkte asteroïde op koers kunnen liggen voor een frontale botsing met de aarde.

Technology15.04.2024

Die botsproef in de ruimte heeft een Nederlands tintje

Dit is HyperScout H.
De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Er wordt al veel gepland voor op de maan. Er komen zelfs robothonden aan te pas. Die zijn bedoeld om de Sint Bernards van de maan te worden.

Technology10.04.2024

De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Scarlett Johansson wil maanlanding faken in Fly Me To The Moon

Het is één van de meest besproken ruimte-onderwerpen allertijden: is de maanlanding nou echt of niet? Het maakt niet uit tot welk kamp je behoort, waarschijnlijk zal je plezier halen uit de nieuwe film Fly Me To The Mo...

Entertainment09.04.2024

Scarlett Johansson wil maanlanding faken in Fly Me To The Moon

​GMT+Maan: De maan krijgt zijn eigen tijdzone

Het lijkt een verlate 1 april-grap, maar het is toch zo: de maan krijgt zijn eigen tijdzone. NASA heeft van het Witte Huis de opdracht gekregen om die te gaan bedenken. De deadline? Eind 2026. Wanneer de langverwachte A...

Technology05.04.2024

​GMT+Maan: De maan krijgt zijn eigen tijdzone

​Drie bedrijven mogen zich wagen aan de maanauto voor NASA

Waar we eerst al blij waren wanneer we een stapje op de maan zetten, willen we nu een hele bolide naar de maan meenemen om de boel te herkennen. De astronauten die tijdens de Artemis V-missie voet op de maan zetten, zull...

Technology04.04.2024

​Drie bedrijven mogen zich wagen aan de maanauto voor NASA