Social Media30.03.2022

Ruim tweederde van de mensen denkt nepnieuws te kunnen herkennen


Slechts 22% kan het echt

Fakenews! Het was één van de favoriete woorden van voormalig president Donald Trump. In zijn ambtsperiode werden we dan ook regelmatig met de neus op de feiten gedrukt, en juist niet. Social media namen meer maatregelen om nepnieuws tegen te gaan, maar nog steeds gonst het ervan. Dat is een groot probleem, want het blijkt dat eenderde van de mensen niet in staat is om vast te stellen dat iets mogelijk nepnieuws is.

Nepnieuws

De Britse telecomautoriteit Ofcom deed onderzoek naar nepnieuws en legde hiervoor 13.000 Britten het vuur aan de schenen. 69 procent van de ondervraagden meende het wel te kunnen zien wanneer er feitelijk onjuist nieuws wordt gebracht, terwijl eenderde zegt geen idee te hebben wanneer ze te maken hebben met echt nieuws of nepnieuws. Ook shockerend: van die ruime tweederde wist maar 22 procent het ook daadwerkelijk voor elkaar te krijgen het fake news eruit te halen.

Het is een gevaarlijke conclusie die uit het onderzoek naar voren komt, want juist nu is de wereld onvoorspelbaarder dan ooit tevoren. We hadden drie jaar geleden niet kunnen denken dat we ineens mondkapjes zouden dragen als we op straat liepen, of dat we massaal zonnebloemolie zouden inslaan omdat er een grote oorlog is in Oekraïne. Social media mogen dan goede invloed hebben op de wereld (en zelfs op een oorlog), er is ook veel slechte invloed. Het beste voorbeeld daarvan is nepnieuws.

Deepfakes op social media

Zo heeft Rusland allerlei nepnieuws en deepfakes ingezet om mensen in Oekraïne te manipuleren, en zal het dit mogelijk ook kunnen inzetten om eigen burgers te beïnvloeden. Nepnieuws kan er zelfs voor zorgen dat verkiezingsuitslagen anders zijn dan eigenlijk de bedoeling was, zoals we bijvoorbeeld hebben gezien in het Cambridge Analytica-schandaal bij Facebook. Nepnieuws moet dus absoluut bestreden worden, maar ook voor algoritmes en moderators is het niet altijd te herkennen.

Onder kinderen is dit nog veel erger: maar 1 op de 10 kinderen kan vaststellen dat iets nepnieuws is. 6 procent van de kinderen geloofde zelfs alles te geloven wat ze online zien en lezen. Zo blijkt maar hoe belangrijk het is om ofwel met je kind te internetten, ofwel gesprekken te hebben over wat wel realistisch is en wat niet. Het mag dan teleurstellend zijn voor kinderen, het beschermt ze en helpt ze minder naïef te zijn.

Fake news!

Maar de vraag is: hoe spot je dat nepnieuws? Het belangrijkste is om te kijken naar de bron van het bericht. Ken je die bron en staat die bekend als een betrouwbare bron? Is het één individuele persoon of een complete organisatie die het plaatst? Daarnaast moet je volgens Ofcom ook bij jezelf te rade gaan: hoe graag wil je iets geloven?

Dit is bijvoorbeeld iets waar loterijen vaak slim gebruik van maken. Je wil graag geloven dat je een geldprijs hebt gewonnen in een loterij, dus is de onderwerpregel van een e-mail vanuit een loterij: “Uw geldprijs”, zelfs als je niet eens lid bent van die loterij dan wil je een bericht dat impliceert dat je een prijs hebt gewonnen natuurlijk graag lezen.

Spot wat nep is

Zo werkt nepnieuws uiteindelijk ook: het speelt in op een bepaald gevoel of een sterke mening die je hebt, waardoor je heel graag wil dat het echt is. Ook kun je er al een ‘te-mooi-om-waar-te-zijn’-gevoel bij hebben: als je dat hebt, dan is dat ook vaak zo. Check op social media dan ook goed wie de bron is, maar ook hoe mensen erop reageren.

Misschien stellen sommigen al vast dat iets nepnieuws is, misschien zelfs met foto van hoe het onderwerp van het nieuws er echt bijstaat. Het belangrijke bij nepnieuws is dus om naar je eigen gevoel te luisteren, maar ook om je oren en ogen goed open te houden. Klopt het wat je hoort en ziet, of kan het fotobewerking of videobewerking zijn?

Er zijn ook verschillende quizzes waarin je je eigen gevoel voor fake news kunt testen, zoals die van Deakin of die van Pew Research. Een ander goed idee is om het er vaker over te hebben met vrienden of je partner, zodat jullie allebei betere voelsprieten kweken wanneer je op Facebook, Twitter of Snapchat weer eens nepnieuws geserveerd krijgt. Niet opeten, maar wegschuiven dus.

Zo herken je nepnieuws over het coronavirusMaar liefst 159 miljoen keer politiek nepnieuws op Facebook getoondNepnieuws gaat niet meer verdwijnen van het internetDe aanpak van nepnieuws over het coronavirus door de grootste techbedrijven ter wereld
Laura Jenny
Laura Jenny

Is ze niet aan het tikken, dan reist ze rond in de wondere wereld van entertainment of op een toffe plek in de echte wereld. Mario is de man van haar leven, Belle is haar beste vriendin en haar laptop is nooit ver weg.

Deel dit artikel

Verder lezen over Facebook

Meta gaat de strijd aan met Yahoo Boys en sluit duizenden accounts

Meta treedt harder op tegen Yahoo Boys en andere kwaadwillenden op Facebook en Instagram om meer slachtoffers te voorkomen.

Online25.07.2024

Meta gaat de strijd aan met Yahoo Boys en sluit duizenden accounts
Kun je Facebook wel gratis noemen? De EU vindt van niet

Het internet lijkt wel gratis, maar dat is het eigenlijk nooit. Vaak moet je naar advertenties kijken, gegevens invoeren, klikken, liken, enzovoorts.

Social Media22.07.2024

Kun je Facebook wel gratis noemen? De EU vindt van niet
Facebook geeft gebruikers onvoldoende kans om van gepersonaliseerde ads af te komen

De EU en de Digital Markets Act slaan weer toe: niet alleen Apple hangt een miljardenboete boven het hoofd: ook Meta.

Social Media01.07.2024

Facebook geeft gebruikers onvoldoende kans om van gepersonaliseerde ads af te komen

Krijgt Meta een miljardenboete?
Zo zorg je dat Instagram en Facebook je foto’s niet gebruiken om AI te trainen

Instagram en Facebook gaan je foto's gebruiken om kunstmatige intelligentie te trainen. Zie je dat niet zitten, dan is er een uitweg.

Social Media28.05.2024

Zo zorg je dat Instagram en Facebook je foto’s niet gebruiken om AI te trainen
Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!

Internet en sociale media hebben het podium voor nepnieuws enorm vergroot. Doordat iedereen kan publiceren en daarmee in potentie een groot publiek bereiken kan, is nepnieuws niet eerder in onze geschiedenis zo wijdverspreid geweest.

Nieuws15.05.2024

Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!
​Je kunt je Facebook-berichten straks doorposten op Threads

De wereld van social media verandert steeds meer. Enerzijds omdat Meta nu eenmaal de meeste succesvolle social media-platforms in handen heeft, anderzijds omdat de EU ook zijn zegje doet. En dat zegje komt met veel regel...

Social Media22.02.2024

​Je kunt je Facebook-berichten straks doorposten op Threads
Raar geluid bij het scrollen op Facebook? Zo zet je het uit

Facebook kampt met een technisch probleem waardoor het ineens een heel vervelend voortbrengt wanneer je door je tijdlijn scrollt. Het is ontzettend vreemd en je vraagt je in eerste instantie misschien wel af of het aan j...

Social Media14.02.2024

Raar geluid bij het scrollen op Facebook? Zo zet je het uit
​Facebook, Instagram en Threads geven AI-afbeeldingen een label

Meta gaat op zijn platforms Facebook, Instagram en Threads een label geven aan content die is gemaakt met behulp van kunstmatige intelligentie. Dit moet voor meer transparantie zorgen, en hopelijk minder social media-los...

Online07.02.2024

​Facebook, Instagram en Threads geven AI-afbeeldingen een label

Verder lezen over Fake

Grootste verspreiders van nepnieuws zijn oude vrouwtjes

Je zou denken dat misschien jongeren dit doen, omdat die wat meer beïnvloedbaar zijn, maar niets is minder waar. Het zijn de rijpere dames die verantwoordelijk zijn voor het verspreiden van al dat nepnieuws.

Social Media31.05.2024

Grootste verspreiders van nepnieuws zijn oude vrouwtjes
Europese verkiezingen: Pointer komt met een factcheck-marathon

Deze week is in Brussel de eerste Factcheck-marathon van de Lage Landen van start gegaan. Pointer (KRO-NCRV) gaat samen met 6 redacties 10 dagen lang beweringen van politici controleren. Naast partner AD doen dit keer 5 Belgische partijen mee: VRT, RTBF, Factcheck Vlaanderen, Knack en deCheckers.

Nieuws27.05.2024

Europese verkiezingen: Pointer komt met een factcheck-marathon
Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!

Internet en sociale media hebben het podium voor nepnieuws enorm vergroot. Doordat iedereen kan publiceren en daarmee in potentie een groot publiek bereiken kan, is nepnieuws niet eerder in onze geschiedenis zo wijdverspreid geweest.

Nieuws15.05.2024

Vijfpunts snelcursus nepnieuws herkennen!
Steeds meer mensen twijfelen aan de waarheid van online informatie

In 2023 heeft 67 procent van de bevolking van 12 jaar of ouder aangegeven op internet informatie gezien of gelezen te hebben die volgens hen niet waar was, of waarbij ze twijfelden aan de waarheid ervan.

Nieuws11.04.2024

Steeds meer mensen twijfelen aan de waarheid van online informatie
​Het verwijderen van nep-reviews: hoe doe je dat?

Een van de beste vormen van reclame die je als ondernemer kunt hebben, zijn tevreden klanten die zich positief uitlaten over jouw diensten. Met de komst van digitale platformen als Google en Trustpilot, wordt het steeds...

Online09.04.2024

​Het verwijderen van nep-reviews: hoe doe je dat?
UPDATE: Overname Twitter blijft voorlopig ‘on hold’ staan

Vorige week, zie het oorspronkelijke bericht hieronder, tweette Elon Musk al dat hij de overname van Twitter ‘on hold’ gezet had. De reden daarvoor was het onverwacht hoge aantal fake accounts waar het sociale netwer...

Social Media17.05.2022

UPDATE: Overname Twitter blijft voorlopig ‘on hold’ staan

Musk denkt dat meer dan 20% van de accounts fake is
Facebook verwijdert deepfake ‘overgave’ video van Zelensky

Dat de, doorgaans bekende, personen die in deepfake video’s ‘optreden’ vrijwel niet meer van echt te onderscheiden zijn is al langer bekend. Het meest recente spraakmakende voorbeeld daarvan is een video van de Oek...

Nieuws17.03.2022

Facebook verwijdert deepfake ‘overgave’ video van Zelensky
Meer nep-webshops dan ooit actief: pas op

We hebben al vaker gewaarschuwd voor nep-webshops, maar criminelen weten van geen ophouden. Nog steeds worden consumenten namelijk massaal opgelicht omdat ze een bestelling plaatsen bij een niet-bestaande webwinkel. En d...

Cybercrime25.11.2021

Meer nep-webshops dan ooit actief: pas op

Verder lezen over Instagram

Meta gaat de strijd aan met Yahoo Boys en sluit duizenden accounts

Meta treedt harder op tegen Yahoo Boys en andere kwaadwillenden op Facebook en Instagram om meer slachtoffers te voorkomen.

Online25.07.2024

Meta gaat de strijd aan met Yahoo Boys en sluit duizenden accounts
Kun je Facebook wel gratis noemen? De EU vindt van niet

Het internet lijkt wel gratis, maar dat is het eigenlijk nooit. Vaak moet je naar advertenties kijken, gegevens invoeren, klikken, liken, enzovoorts.

Social Media22.07.2024

Kun je Facebook wel gratis noemen? De EU vindt van niet
Deze Week Viral: rockversies van popnummers, Vierdaagse malaise en meer

De Nijmeegse Vierdaagse zorgde voor grote feesten en grote tranen en dan was er nog iets anders nats. Welkom in de Deze Week Viral!

Social Media21.07.2024

Deze Week Viral: rockversies van popnummers, Vierdaagse malaise en meer
Instagram krijgt nieuwe zwevende reacties met houdbaarheidsdatum

Gebruik jij de Notities op Instagram wel eens? Je kunt straks zo’n Note achterlaten als reactie op een post.

Social Media18.07.2024

Instagram krijgt nieuwe zwevende reacties met houdbaarheidsdatum
Deze Week Viral: bitcoin omhoog door Trump, spaghetti-mation en Messi

Gelukkig zijn er ook positievere zaken die deze week volledig viral gingen.

Social Media14.07.2024

Deze Week Viral: bitcoin omhoog door Trump, spaghetti-mation en Messi
Deze week viral: nieuwe Golf GTI, Zuck op de surf en dj-prank

Deze week hebben we de meest vreemde zaken voorbij zien komen op social media. Zuckerberg die aan het surfen is (wel/niet op het internet...) en een deejay die haar feestgangers de stuipen op het lijf jaagt. Kijk mee:

Social Media07.07.2024

Deze week viral: nieuwe Golf GTI, Zuck op de surf en dj-prank
5 dingen die leuk zijn aan Threads

Wat zorgt er toch voor dat Threads zo’n succesverhaal is geworden? Waarschijnlijk ligt dat aan deze vijf dingen.

Social Media05.07.2024

5 dingen die leuk zijn aan Threads
Instagram noemt zijn AI-labels anders door boosheid gebruikers

Meta labelde allerlei posts die niet AI waren wel als kunstmatige intelligentie. Daar waren de daadwerkelijke fotografen niet over te spreken.

Social Media02.07.2024

Instagram noemt zijn AI-labels anders door boosheid gebruikers

Verder lezen over Onderzoek

Europese verkiezingen: Pointer komt met een factcheck-marathon

Deze week is in Brussel de eerste Factcheck-marathon van de Lage Landen van start gegaan. Pointer (KRO-NCRV) gaat samen met 6 redacties 10 dagen lang beweringen van politici controleren. Naast partner AD doen dit keer 5 Belgische partijen mee: VRT, RTBF, Factcheck Vlaanderen, Knack en deCheckers.

Nieuws27.05.2024

Europese verkiezingen: Pointer komt met een factcheck-marathon
Google: Nederlandse retailer blinkt uit in loyaliteit en marketing

Nederlandse retailers zijn goed in het binden van klanten aan hun merk en digitale marketing, maar schieten nog regelmatig tekort als het aankomt op SEO-optimalisatie en websiteprestatie.

Marketing06.05.2024

Google: Nederlandse retailer blinkt uit in loyaliteit en marketing

maar de website kan vaak beter
Twijfelen leidt gemiddeld genomen tot betere besluiten

Over twijfelaars wordt soms met een zekere minachting gesproken. Ze zouden dralen, nauwelijks doorpakken of niet durven te beslissen. Uit verschillende onderzoeken van de afgelopen jaren blijkt echter dat wij twijfelaars letterlijk het voordeel van de twijfel zouden moeten gunnen.

Online01.05.2024

Twijfelen leidt gemiddeld genomen tot betere besluiten
Dit is wat er gebeurt met microplastics die je eet en drinkt

Je eet ze niet bewust, maar je krijgt ze toch volop binnen: microplastics. Waar denk je dat die uiteindelijk terechtkomen? Ja, daar ook. Maar niet alleen daar...

Nieuws24.04.2024

Dit is wat er gebeurt met microplastics die je eet en drinkt

Het is niet wat je denkt
Veel consumenten bezorgd om nepnieuws rondom verkiezingen

Uit onderzoek blijkt dat veel mensen zich zorgen maken over nepnieuws in het kader van verkiezingen. Iets wat veel voorkomt op social media.

Social Media23.04.2024

Veel consumenten bezorgd om nepnieuws rondom verkiezingen
Neemt de interesse in elektrische auto’s af? [Infographic]

De interesse in elektrisch rijden is aan het dalen. Voor het eerst in jaren is de groep die niet (28%) van plan is elektrisch te gaan rijden, groter dan de groep die dit binnen vijf jaar wel (27%) van plan is.

Automotive17.04.2024

Neemt de interesse in elektrische auto’s af? [Infographic]

ANWB zegt van wel
​Sommige mensen zien de wereld echt in een andere framerate

Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat sommige mensen de wereld echt in een andere framerate zien. Het zou specifiek bij gamers zelfs een kleine voorsprong geven, stellen de onderzoekers.

Nieuws03.04.2024

​Sommige mensen zien de wereld echt in een andere framerate

Sneller zien
Pacemaker-batterijen nooit meer vervangen dankzij je eigen lijf

Als je een pacemaker hebt, dan ben je niet na één operatie klaar. Je moet regelmatig opnieuw onder het mes, namelijk om de batterij van het essentiële apparaat te vervangen. Daar komt in de toekomst mogelijk veranderi...

Technology01.04.2024

Pacemaker-batterijen nooit meer vervangen dankzij je eigen lijf

Verder lezen over Social Network

X verandert de waterpistool-emoji in een echte gun

X heeft zonder iets te zeggen de waterpistool-emoji weggedaan en in plaats daarvan de gun weer teruggebracht.

Social Media24.07.2024

X verandert de waterpistool-emoji in een echte gun
Deze Week Viral: rockversies van popnummers, Vierdaagse malaise en meer

De Nijmeegse Vierdaagse zorgde voor grote feesten en grote tranen en dan was er nog iets anders nats. Welkom in de Deze Week Viral!

Social Media21.07.2024

Deze Week Viral: rockversies van popnummers, Vierdaagse malaise en meer
5 dingen die leuk zijn aan Threads

Wat zorgt er toch voor dat Threads zo’n succesverhaal is geworden? Waarschijnlijk ligt dat aan deze vijf dingen.

Social Media05.07.2024

5 dingen die leuk zijn aan Threads
Snapchat introduceert nano-Snaps voor wie het kort wil houden

Snapchat is het social medium dat er verantwoordelijk voor is dat we elkaar foto’s sturen die na één keer kijken verdwijnen. Een geweldig concept dat inmiddels al door veel social media is gestolen. Nu komt het met iets nieuws: nano-Snaps. Net als de iPod Nano van vroeger zijn die lekker klein.

Social Media03.07.2024

Snapchat introduceert nano-Snaps voor wie het kort wil houden
Deze nieuwe Snapchat-functie willen we in alle socials

Snapchat blokkeert vanaf nu automatisch vriendenverzoeken blokkeren als ze van kwaadwillenden afkomstig lijken te zijn. Dat is niet zomaar.

Social Media26.06.2024

Deze nieuwe Snapchat-functie willen we in alle socials
10 grappige gadgets voor mensen die van het internet houden

We hebben 10 grappige gadgets voor je verzameld om helemaal te bewijzen dat jij het internet hebt begrepen.

Gadgets21.06.2024

10 grappige gadgets voor mensen die van het internet houden
Waarom je meer bekende koppen op TikTok voorbij ziet komen

TikTok krijgt meer bekende gezichten. Maar misschien niet hoe je denkt: het introduceert nu AI-avatars van creators die reclame maken.

Social Media18.06.2024

Waarom je meer bekende koppen op TikTok voorbij ziet komen
Habbo Hotel keert terug: is het voor kinderen of voor volwassenen?

Habbo Hotel, weet je het nog? Het was een virtuele gemeenschap waar jongeren een soort wereld bouwden. De wereld vol ‘hotels’ komt terug.

Social Media17.06.2024

Habbo Hotel keert terug: is het voor kinderen of voor volwassenen?

Verder lezen over Twitter

X verandert de waterpistool-emoji in een echte gun

X heeft zonder iets te zeggen de waterpistool-emoji weggedaan en in plaats daarvan de gun weer teruggebracht.

Social Media24.07.2024

X verandert de waterpistool-emoji in een echte gun
Deze week viral: nieuwe Golf GTI, Zuck op de surf en dj-prank

Deze week hebben we de meest vreemde zaken voorbij zien komen op social media. Zuckerberg die aan het surfen is (wel/niet op het internet...) en een deejay die haar feestgangers de stuipen op het lijf jaagt. Kijk mee:

Social Media07.07.2024

Deze week viral: nieuwe Golf GTI, Zuck op de surf en dj-prank
Deze Week Viral: van liiiinks naar reeechts, de hoofdband en meer

Deze week gingen er natuurlijk wat meer voetbalgrappen en -grollen viral door het EK, en dat vinden we helemaal niet erg. De leukste virals delen we traditiegetrouw met je in het weekend.

Social Media22.06.2024

Deze Week Viral: van liiiinks naar reeechts, de hoofdband en meer
Deze Week Viral: Trumps haaienspeech, kussentruc en ballencheck

Deze week hebben we veel viral zien gaan, maar we kunnen maar met één viral video beginnen en dat is de haaienspeech van Trump. Let's go!

Social Media16.06.2024

Deze Week Viral: Trumps haaienspeech, kussentruc en ballencheck
X toont je straks helemaal geen likes meer

Likes zijn niet meer te zien op X. Het is niet zo dat de likes helemaal verdwijnen, maar net als op Instagram zie je niet wie liket..

Social Media12.06.2024

X toont je straks helemaal geen likes meer
Deze week viral: kermisjongen, post-it-keuzes en Ajax

Deze week viral heeft weer een aantal prachtige viralposts gevonden, waaronder de comeback van Let's Go!

Social Media09.06.2024

Deze week viral: kermisjongen, post-it-keuzes en Ajax
Porno mag nu officieel op X/Twitter

We schreven eerder al dat Communities deze NSFW-content konden gaan plaatsen, maar nu is het dus eigenlijk overal toegestaan, behalve in je profielfoto en banner.

Social Media03.06.2024

Porno mag nu officieel op X/Twitter
Deze Week Viral: Paws Challenge, Joost Klein spreekt en de kapsonesmakreel

Er zijn meer afbeeldingen en video’s die viral gaan, waarvan de Paws Challenge deze week een van de grootste hits is.

Social Media01.06.2024

Deze Week Viral: Paws Challenge, Joost Klein spreekt en de kapsonesmakreel