Mensenrechtenorganisatie Bits of Freedom heeft gelijk gekregen in een kort geding over de tijdlijn van Instagram en Facebook. Meta kreeg van de rechter te horen dat het gebruikers van zijn social media-apps de optie moet geven om een tijdlijn te kiezen die anders wordt gefilterd.
Volgens Bits of Freedom komen mensen door het verplichte algoritme vooral de meest heftige posts tegen, waarna de wat normalere posts meer onderop volgen. Volgens Bits of Freedom hield Meta zich niet aan de Digital Services Act (DSA) en daarin geeft de rechter ze nu gelijk. Immers is het juist de bedoeling van de DSA dat burgers meer invloed hebben op de informatie die er van ze gedeeld wordt, maar ook die ze zelf te zien krijgen.
De rechtszaak is niet toevallig nu, maar juist in het kader van de politieke verkiezingen die eraan zitten te komen extra belangrijk. Dat is waarom het een kort geding is geworden. Wel heeft Meta twee weken de tijd om de aanpassing door te voeren, dus de tijd begint wel te dringen: de verkiezingen zijn inmiddels al bijna. Het betekent wel dat je tijdlijn dus gaat veranderen.
Je kunt daarmee zelf kiezen hoe posts moeten worden gerangschikt. De rechter is tot de beslissing gekomen om hij stelt dat “een niet-persistense keuzemogelijkheid voor een aanbevelingssysteem haaks staat op het doel dat met de DSA wordt gediend, namelijk dat gebruikers daadwerkelijk autonomie, keuzevrijheid en controle krijgen over de wijze waarop informatie aan hen wordt gepresenteerd.” Ook is de maier waarop Meta het platform heeft ontworpen een wezenlijke verstoring van de autonomie van gebruikers op Facebook en Instagram.
Dat moet dus anders: als jij kiest om je tijdlijn op een bepaalde manier te zien, dan moet Meta dat respecteren en ook onthouden: het moet niet zo zijn dat als je naar Reels wisselt, die keuze ineens teniet is gedaan. De reden dat Meta niet uit zichzelf zoveel keuze biedt, heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat het nu meer advertenties kan laten zien op basis van je gedrag en voorkeuren. De niet-geprofileerde tijdlijn was er wel al, maar zit verstopt, waardoor veel mensen er niet voor kiezen: ze weten immers niet dat dat bestaat. Reden voor Bits of Freedom om Meta aan te klagen en, zo blijkt nu, met succes.
“Deze uitspraak laat zien dat Meta niet onschendbaar is,” zegt Bits of Freedom. “Maar we zijn ook realistisch. Dit is een druppel op een gloeiende plaat. Er is nog zoveel meer nodig. We hopen daarom dat de uitspraak een hart onder de riem is voor alle individuen, organisaties in het maatschappelijk middenveld, toezichthouders en wetgevers wereldwijd die macht van Meta proberen in te perken.”
Kortom, binnenkort gaat je tijdlijn misschien veranderen en dat is dan waarschijnlijk omdat je daar zelf voor hebt gekozen. Zo zie je misschien wat sneller die hondenfoto van je moeder, in plaats van die populaire Instagram-vlogger die iets promoot waar je misschien helemaal niet achter staat.
