Greenwashing is vooral lekker duurzaam doen, maar ondertussen alsnog heel veel keuzes maken die zwaar tegen duurzaamheid indruisen. Je zou kunnen zeggen dat al die telefoonmakers die trots vertellen dat het plastic in hun toestellen gerecycled is aan het greenwashen zijn: kijk immers maar naar hoeveel nieuwe telefoons er elke paar maanden worden geïntroduceerd, zonder dat ze echt een waardige upgrade zijn van hun voorganger. Hoe herken je dit soort nep-duurzaamheid bij bedrijven?
Het voelt soms zo suf: wij drinken uit papieren rietjes, terwijl in China de plastic rietjes nog met miljoenen worden geproduceerd. Toch zijn er, zeker in Europa, veel bedrijven die wel echt iets doen aan duurzaamheid. Het is alleen de vraag of hun activiteiten voor duurzaamheid wel waardevol zijn, als ze aan de andere kant ook dingen doen die juist totaal niets met groener zijn te maken hebben. Reden voor ons om typische greenwashingpraktijken bloot te leggen:
Dit is de meest gehoorde zin in greenwashing: de CO2-uitstoot wordt gecompenseerd. Het klinkt goed, want het betekent vaak dat er ergens bomen worden geplant, iets wat veel webshops schijnen te laten uitvoeren zodat ze deze leus op hun site kunnen zetten. Stel je webshops echter de vraag wat ze dan precies doen, zoals wat voor bomen, waar en op welke basis ze geplant worden, dan is het vaak stil. En dan heb je er al naar moeten vragen, want op websites van webshops is het sowieso zelden te vinden.
Hoewel we uitstoot compenseren nog wel een soort concreet kunnen maken, is er ook de ‘Wij zijn onderweg’-leus. Ten eerste zegt het totaal niet hoe ver het bedrijf is: ook als je maar op 0,5 procent van je bestemming bent, dan ben je onderweg, maar eigenlijk heb je dan nog maar weinig kilometers gemaakt en dus weinig uitgevoerd, in dit geval. Bovendien gaat niemand een bedrijf in 2040 nog aanspreken op deze leus, dat is iedereen dan allang vergeten, naast dat het sowieso nogal bizar is: 2040 duurt nog 15 jaar (!). Om nog maar te zwijgen over ‘duurzaam’: wat bedoelen ze daar dan weer precies mee?
Hartstikke leuk dat de verpakking van het product nu helemaal van karton is, zonder allerlei kleurrijke bedrukking, maar wat zit er precies in voor product? Of wat zit er in het product? Bio-wasmiddel maken waar dan 2 procent plantaardige ingrediënten in zitten, dat zou natuurlijk eigenlijk niet zo mogen heten. Natuurlijk is het zo dat als iedereen massaal de bio-versie zou kopen er vast wel meer op die duurzame kant wordt geïnnoveerd, maar er is weinig reden om de bio-versie te kopen als het maar om zo’n klein beetje bio gaat, zeker niet wanneer die variant duurder is dan de normale.
Wil je weten of een bedrijf echt groen is, of zich vooral zo voordoet, dan zul je eigenlijk altijd naar het bedrijf zelf moeten stappen. Het zal niet makkelijk te vinden zijn op de website, en in duurzaamheidsverslagen staat vaak alleen wat er wel wordt gedaan, terwijl er ook veel kanten aan het bedrijf zullen zitten waar juist niks wordt gedaan en misschien nog veel ruimte is voor verbetering. Ga dus met een bedrijf in gesprek, vraag cijfers en details op van alle groene dingen die het doet en check of duurzaamheid een marketingtool is, of dat het toch daadwerkelijk beleid is voor het betreffende bedrijf.
Vaak zie je het al vrij snel: hoe hoger er van de toren wordt geblazen, hoe slechter het er vaak voorstaat. Echt groene bedrijven zijn transparant, concreet en stellen zich vaak veel nederig op. Dat laatste niet altijd, let op, maar die twee andere factoren zijn vrijwel in alle echt duurzame bedrijven aan de orde. Je hoeft echt geen klimaatexpert zijn om greenwashing te ontmaskeren: er is niks met een beetje argwaan: hoe een bedrijf daarop reageert kan dat groene jasje al doen verdwijnen.
