Technology03.06.2020

De psychologie achter waarom mensen denken dat 5G hen ziek maakt


Zendmasten die in de fik worden gestoken en mensen die de link leggen tussen 5G en het coronavirus. Bijna dagelijks verschijnen er allerlei complottheorieën over 5G en de straling die het zou veroorzaken. Vooral op Facebook en Twitter is het regelmatig raak, al treden beide platforms wel op tegen nepnieuws. Maar hoe komt het nu dat groepen mensen ervan overtuigd zijn dat 5G hen ziek maakt? En ze zelfs zo ver gaan dat zendmasten (en gebruikers van die mast) de dupe hiervan worden?

Ziek van 5G?

Van onverklaarbare jeuk tot moeite met ademhalen en trillingen. Allerlei vage symptomen waar we allemaal weleens mee te maken krijgen. Er is niet altijd een duidelijke verklaring voor. Toch voelt het heel vervelend en niet minder ‘echt’ als je klachten hebt. Hoogleraar gezondheidspyschologie Omer Van den Bergh van de Universiteit van Leuven doet onderzoek naar die onverklaarbare symptomen. Het staat bekend als ‘Idiopathic Environmental Intolerance’, ook wel ‘omgevingsziekte’ genoemd. Dat slaat op de terugkerende symptomen die door sommige mensen worden ervaren en niet direct aan een medisch probleem te koppelen zijn.

Moderne gezondheidszorgen

De laatste tientallen jaren werden die symptomen vaak toegeschreven aan producten als parfums en schoonmaakmiddelen. Nu ziet deze groep mensen met ‘moderne gezondheidszorgen’ steeds vaker elektromagnetische straling als oorzaak van hun klachten. En, je raadt het al, dat is de basis van de 5G complottheorieën. We willen nu eenmaal graag overal een verklaring voor hebben. Dus als onze klachten geen directe medische oorzaak hebben, dan ‘moet’ de oorzaak wel uit de omgeving komen.

“Onze hele samenleving lijkt te leven in de veronderstelling dat, wanneer we fysieke klachten hebben, er een aanwijsbare fysiologische oorzaak voor moet zijn”, vertelt hoogleraar van den Bergh. Online zoeken we massaal naar verklaringen en ja hoor, die ga je zeker vinden. Er zijn namelijk genoeg groepen mensen die ervan overtuigd zijn dat klachten worden veroorzaakt door bijvoorbeeld elektromagnetische straling. “Wanneer je dat leest word je daar vanzelf selectief gevoelig voor. Je begint verbanden te zien tussen jouw symptomen en bronnen van die specifieke straling.”

Onvoldoende bewijs voor schadelijke effecten

Enkele minder betrouwbare bronnen omschreven 5G-straling als ‘schadelijk’, ondanks het gebrek aan bewijs. Sommige samenzweerders gaan zelfs zo ver dat ze beweren dat de nieuwe technologie de oorzaak is van de uitbraak van het coronavirus, wat absoluut niet waar is. Toch vinden demonstranten dat genoeg aanleiding voor het platbranden van zendmasten. En dat gebeurt niet alleen in Nederland. Er is bovendien veel aandacht voor in de media en ook nog eens precies ten tijde van de uitbraak van het virus. De link was toen dus al snel gelegd. Nieuwe technologie die deel uitmaakt van 5G, zoals millimetergolven, was al jaren in gebruik, hoewel op kleinere schaal.

Erkennen van de symptomen

Veel complotdenkers worden meteen weggezet als ‘gekkies’, toch is dat is onverstandig volgens hoogleraar Van den Bergh. De symptomen die zij ervaren zijn er immers echt en door hun theorieën weg te zetten als onzin worden ze juist bevestigd in hun denken. Ze zien de moderne wereld vaak als een grote bron van elektromagnetische straling. We zijn natuurlijk omringd door mobiele telefoons, afstandsbedieningen, wifi-routers en andere apparatuur.

Een oplossing is er niet direct

Helaas is er niet direct een oplossing voor mensen die de symptomen wel degelijk ervaren. De Belgische hoogleraar adviseert wel om begrip te tonen voor de klachten van van deze mensen. Een behandeling is volgens hem niet gemakkelijk. Hij ziet in de toekomst wel iets in een aangepaste vorm van zogenaamde ‘blootstellingstherapie’. Patiënten gaan zichzelf dan blootstellen aan potentiële stralingsbronnen. Een behandelprotocol daarvoor is in de maak.

Fysieke ongemakken serieus nemen

Interessant: de klachten die gemeld worden zijn niet uniek voor 5G en/of elektromagnetische straling in het algemeen. “In de middeleeuwen waren er al symptomen die werden toegeschreven aan de aanwezigheid van glas, omdat dit nieuw was en mensen het als onveilig beschouwden. Sommige mensen dachten zelfs dat ze er transparant van konden worden”, aldus Van den Bergh. Hij benadrukt nogmaals dat het heel belangrijk is om de fysieke ongemakken serieus te nemen. Die kunnen namelijk wel degelijk grote gevolgen hebben.

Irene Boskma

Irene is tekstschrijver en blogger. Naast schrijven vindt ze het leuk om hard te lopen en de wereld rond te reizen. Of dat nu korte of lange trips zijn, een verre reis of een bestemming in eigen land. Ze leest dan ook veel reisverhalen om inspiratie op te doen en schrijft graag haar eigen belevenissen op. Omdat ze vindt dat elke plek iets bijzonders heeft, reist ze voor Travelvalley overal naartoe. Ook in haar vrije tijd ontdekt ze graag de wereld en af en toe gaat ze een tijdje weg om als digital nomad vanaf de andere kant van de wereld te werken.

Verder lezen over 5G

Vodafone, test nieuwe 5G-technologie voor snellere uploads

Als eerste provider in Europa heeft Vodafone, samen met chipmaker Qualcomm en smartphone fabrikant Xiaomi, een nieuwe, snellere 5G-uplingtechnologie getest. De drie partijen zijn er in geslaagd om op het standalone (SA)...

Mobile22.01.2024

Vodafone, test nieuwe 5G-technologie voor snellere uploads

Waarom worden nog steeds antistralingsstickers verkocht?

Het is een discussie die al zo oud is als de mobiele telefoon: de eventuele gezondheidsschade die mobiele straling kan veroorzaken. Ik kreeg mijn eerste mobiele telefoon in 1992 en schreef tussen 2003 en 2018 meer dan 15...

Mobile28.12.2023

Waarom worden nog steeds antistralingsstickers verkocht?

Is na 30 jaar nog steeds niet duidelijk dat die niet werken?
Vier jaar later dan gepland kan het ‘echte’ 5G eindelijk los in Nederland

Het was een klucht, de procedure rondom de veiling van de 3.5GHz frequentieband voor 5G in Nederland. Nadat Mona Keijzer als verantwoordelijke politicus de zaak rondom het vrijmaken van de frequentieband op z’n beloop...

Mobile22.12.2023

Vier jaar later dan gepland kan het ‘echte’ 5G eindelijk los in Nederland

De 3.5GHz band is vanaf augustus 2024 beschikbaar
​5 redenen om voor een zakelijk sim only-abonnement te kiezen

Mag je van je werkgever een nieuwe telefoon uitzoeken, of ben je zelf een werkgever en kijk je naar wat de beste manier is om te zorgen dat je staf bereikbaar is? Denk dan misschien niet meteen in toestellen, maar juist...

Mobile14.12.2023

​5 redenen om voor een zakelijk sim only-abonnement te kiezen

Gaat Huawei pogen om Europa via Frankrijk te heroveren?

De plannen voor de bouw van een fabriek voor mobiele netwerk componenten in Frankrijk lagen er al in 2019. Die werden echter door de coronapandemie en het handelsverbod, waarover hieronder meer, gedwarsboomd. Nu, zo meld...

Mobile12.12.2023

Gaat Huawei pogen om Europa via Frankrijk te heroveren?

Chinese fabrikant zou 'oude' plannen voor een fabriek in Frankrijk weer nieuw leven ingeblazen hebben
Apple werkt al aan 6G

Terwijl meer dan de helft van de wereld nog wacht op de uitrol van (landelijk dekkende) 5G-netwerken is de industrie (GSMA) al een paar jaar bezig met het maken van afspraken rondom de standaarden voor de opvolger, 6G. H...

Mobile05.12.2023

Apple werkt al aan 6G

De fabrikant zoekt een techneut die daarbij kan helpen
Verdriedubbeling mobiele data in Europa

Dat we met z’n allen in Europa elk jaar weer meer mobiel dataverkeer genereren is al sinds de komst van 4G geen groot nieuws meer. Echter, we bevinden ons op dit moment in een nieuwe transitiefase, naar 5G met nog snel...

Mobile24.11.2023

Verdriedubbeling mobiele data in Europa

In 2028 ‘verstoken' we voor 7,35 miljard DVD’s per maand aan mobiele data
Begrijpen we een wereld doordrenkt met AI-technologie nog wel?

Tijdens een bezoek aan China waar we te gast zijn bij Huawei, een van de meest invloedrijke technologiebedrijven ter wereld, vraag je je af wie de steeds complexere wereld van communicatie en technologie, tegenwoordig do...

Technology01.11.2023

Begrijpen we een wereld doordrenkt met AI-technologie nog wel?

Verder lezen over Technology

De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Er wordt al veel gepland voor op de maan. Er komen zelfs robothonden aan te pas. Die zijn bedoeld om de Sint Bernards van de maan te worden.

Technology10.04.2024

De maan krijgt zijn eigen Sint Bernards: robothonden

Gevonden voorwerpen: Androids gaan zoekgeraakte gadgets vinden

In de taxi, in de trein of in de kroeg: het zijn typisch plekken waar mensen hun smartphone vergeten. Iets te veel gedronken, een gladde zitting, donker, het zijn allemaal redenen waardoor je je smartphone nog sneller ui...

Technology09.04.2024

Gevonden voorwerpen: Androids gaan zoekgeraakte gadgets vinden

​Opmerkelijk: Amazon stopt met zijn kassaloze supermarkt

Het was een video die volledig viral ging, en terecht: Amazons kassaloze supermarkten. Nu lijkt het daar echter op terug te komen. Het verwijdert de Just Walk Out-technologie uit de Fresh-supermarkten in de Verenigde Sta...

Technology03.04.2024

​Opmerkelijk: Amazon stopt met zijn kassaloze supermarkt

Dit plaatje uit de Playboy is niet meer welkom in de tech

Is het een 1 april-grap, of is het echt? Het snijdt in ieder geval een belangrijk punt aan: Lenna, een vrouw die in 1972 in de Playboy stond als centerfold en eigenlijk Lena Forsén heet, wil niet meer worden gebruikt in...

Technology01.04.2024

Dit plaatje uit de Playboy is niet meer welkom in de tech

​Eerste mens met Neuralink gamet uren achtereen met zijn brein

Hij is volledig verlamd, maar kan schaakstukken verplaatsen via de computer zonder een muis of scherm aan te raken. Het is de 29-jarige Noland Arbaugh, een naam die geschiedenis heeft geschreven. Niet helemaal door zijn...

Technology21.03.2024

​Eerste mens met Neuralink gamet uren achtereen met zijn brein

​TV kopen? Dit is het verschil tussen LCD, OLED, QLED en mini-led

Wanneer je een televisie wilt aanschaffen, dan zijn er veel overpeinzingen. Eén van de belangrijkste overwegingen is het type scherm. Daarin kun je steeds meer keuzes maken en er komen daarbij veel afkortingen je kant o...

Gadgets11.03.2024

​TV kopen? Dit is het verschil tussen LCD, OLED, QLED en mini-led

​Hoe kan jij Tech for Good inzetten?

Nieuw, snel of kostenbesparend; tech-oplossingen worden vaak met deze termen beschreven. Het gaat over oplossingen die zorgen voor een efficiëntere wereld, een betere wereld. Maar er is meer nodig om een betere wereld t...

Technology07.03.2024

​Hoe kan jij Tech for Good inzetten?

​Tijdmachine: Tamagotchi was op sommige scholen verboden

Het was schattig en irritant tegelijk. Het was speelgoed, maar ook een verplichting. Het was zelfs op sommige basisscholen verboden. Op andere basisscholen moest je hem tijdens de les in je laatje doen, maar soms hoorde...

Gadgets04.03.2024

​Tijdmachine: Tamagotchi was op sommige scholen verboden

Veeleisende sleutelhangers