70e verjaardag van het eerste commerciële straalvliegtuig

70e verjaardag van het eerste commerciële straalvliegtuig

Vorig artikel Volgend artikel

Deze week is het precies 70 jaar geleden dat op 2 mei 1952 de eerste commerciële vlucht, en lijndienst, met een door straalmotoren aangedreven passagiersvliegtuig, een De Havilland Comet, opsteeg. De eer viel ten deel aan de British Overseas Airways Corporation (BOAC), de luchtvaartmaatschappij die we tegenwoordig kennen als British Airways. De vlucht ging van Londen naar Johannesburg.

Meer dan 21 uur en vijf stops

De vlucht met de eerste commerciële jet-airliner was geen non-stop vlucht. De Comet had een actieradius van maximaal 2400 kilometer. Ongeveer een kwart van de afstand die afgelegd moest worden. Na vijf tussenstops landde de Comet, 21 uur en 20 minuten na de start, in Johannesburg. En dan te bedenken dat Qantas vanaf 2025 van plan is om non-stop van Londen naar Sydney te vliegen in iets meer dan 20 uur. Het kan dan ook geen toeval zijn dat de Australische luchtvaartmaatschappij juist deze week, 70 jaar na de introductie van de ‘passenger-jet’, uitgekozen heeft om dat nieuws wereldkundig te maken.

Hoe dan ook, voor die tijd betekende de komst van het eerste straalvliegtuig voor passagiersvluchten een halvering van de reistijd. De Comet sneed met 780 kilometer per uur door het luchtruim. De snelste passagierstoestellen met zuigermotoren, zoals de DC-6, haalden amper 500 km/h. Na de eerste vlucht werd al snel duidelijk dat straalvliegtuigen de toekomst hadden. In de maanden die volgden zette BOAC lijndiensten op naar onder andere Singapore en Tokyo. Het ging BOAC en de Comet voor de wind en zowel het toestel als de passagiersluchtvaart werd een grote toekomst voorspeld. Totdat het noodlot toesloeg.

Crashes door metaalmoeheid

Begin 1954 zorgden twee crashes voor een abrupt einde van de De Havilland Comet 1. In de maanden voorafgaand aan de die crashes waren er al enkele incidenten geweest, maar die werden als ‘pilot error’ afgedaan. Totdat op 10 januari 1954 een Comet, 20 minuten na de start in Rome, in de lucht in stukken brak. Alle 35 inzittenden kwamen daarbij om het leven. Amper drie maanden later, op 8 april, crashte de tweede Comet 1, op weg naar Johannesburg, kort na de start in, wederom, Rome. Die ramp kostte het leven aan alle 21 inzittenden.

Die crashes, samen met de eerdere incidenten, zorgden ervoor dat alle Comet’s direct aan de grond gehouden werden. Onderzoek wees uiteindelijk uit dat de crashes veroorzaakt aren door metaalmoeheid in de romp, tussen de ramen en vleugels. Het Comet drama zorgde ervoor dat de opmars van het straalvliegtuig voor commerciële vluchten stokte.

Lang duurde dat echter niet. De Havilland loste de metaalmoeheid problemen op en introduceerde in de jaren die volgden nog drie nieuwe Comet modellen. In totaal werden 113 Comet’s gebouwd. Toch heeft het toestel haar ‘crash-reputatie’ nooit echt kunnen afschudden. De vliegtuigbouwer verloor, mede daardoor, uiteindelijk de strijd met concurrenten als Boeing en McDonnel Douglas. De meeste luchtvaartmaatschappijen stuurden de Comet nog voor het eind van de jaren 60 al met pensioen. Dan-Air had in 1970 de ‘eer’ de allerlaatste commerciële vlucht met het toestel uit te voeren.

Ron Smeets

Ron verdiende zijn sporen in de Telecom als Mobile Cowboy. Na bijna 15 jaar was hij toe aan een nieuwe uitdaging als zelfstandig freelance journalist,...