Martijn Steinpatz
Martijn Steinpatz schrijft al jaren over games en speelt ze nog veel langer. Wil meer dan alleen standaard artikelen schrijven.
Developer Davey Wreden vroeg zich op een dag af wat er zou gebeuren als de speler gewoon eens tegen het verhaal in zou gaan. Het resultaat is The Stanley Parable. Een game kunnen we het niet noemen, eerder een Ervaring. En wat voor voor eentje. Wreden met zijn Galactic Cafe zorgt waarschijnlijk voor de verrassing van het jaar met deze geweldige parodie op de industrie.
Kantoorklerk Stanley heeft zijn droombaan. Hij hoeft enkel – op commando – knoppen in te toetsen. Op een dag krijgt hij echter geen opdrachten meer op zijn scherm te zien. Als hij zijn kamer uitloopt valt hem op dat alle collega’s spoorloos zijn verdwenen. Wat is er gebeurt? Zo luidt tenminste het officiële verhaal van de Stanley Parable.
De werkelijke versie is een stuk sinisterder of liever gezegd hilarischer. Jij speelt namelijk niet Stanley, maar jezelf. Jij moet uitvinden wat er in werkelijkheid aan de hand is. De vijand van het verhaal blijkt de lang niet zo neutrale verteller te zijn. Deze stem doet zijn uiterste best om je enkel aan het script te houden. Al snel ontspint zich een krankzinnig duel tussen jou en de vertolker.
Het begint vrij onschuldig met twee deuren. Neem de linker – en volg de rest van de instructies – en de game is binnen een kwartier afgelopen. Lap je echter het script aan je laars, dan raakt de verteller steeds geïrriteerder. Dat leidt tot steeds idiotere scenario’s. Levels storten in elkaar, een uit de plug gerukte telefoonkabel zorgt voor enorme paniek of je bent vier uur lang gedwongen een knop in te drukken om een baby te redden. Heeft de verteller je te grazen genomen dan begint het spel doodleuk opnieuw.
Geen keuze
De Stanley Parable steekt de draak met bijna ieder gaming cliché in de industrie. QTE’s, achievements, exploring, alles wordt genadeloos op de hak genomen. Centraal staat de illusie van keuzevrijheid die iedere game belooft. Parable zegt dat die er niet is. Dat blijkt wel uit de verloop van de game: Wat je ook doet, uiteindelijk verlies je.
Maar je blijft spelen, want je wil in ieder geval weten wat er loos is. Ongeacht dat je altijd weer gepakt wordt, biedt The Stanley Parable je een enorm kantoor om te verkennen. Op je pad zitten geniepige vluchtwegen verstopt, waardoor het lijkt alsof je de verteller toch te slim af bent. Die verbeelding dat er tóch een uitweg is, maakt de game tot een heerlijk kat-en-muis-spel.
Het script is intelligent en grappig geschreven. De verteller steekt daarin GLaDOS naar de kroon. Hij begint heel sympathiek en meelevend, maar al snel blijkt hij een zware controlfreak die het niet kan hebben dat je van zijn lijn afwijkt. Hij kan ook enorm sarcastisch te zijn. Probeer maar eens de achievement “klop vijf keer op deur 330” te halen, hilariteit verzekerd.
Het enige wat we ons afvragen of The Stanley Parable eigenlijk een game is. In principe doe je niet meer dan rondlopen en hopen dat je daarmee het antwoord (of in ieder geval een ander einde) krijgt. Het sluit wel naadloos aan op alle ervaring games van de afgelopen tijd. Ik zou bijna willen stellen dat zelfs dit de toon zet voor de komende generatie. Tien euro op Steam. Kopen.