Algoritmes bepalen wat jij online ziet en doet

Algoritmes bepalen wat jij online ziet en doet

En zijn een gevaar voor het verspreiden van nepnieuws

Vorig artikel Volgend artikel

Algoritmes bepalen voor een groot deel hoe je naar de wereld kijkt. Dat klinkt misschien vergezocht, maar bij alles wat je online doet heb je ermee te maken. Jouw profiel en zoekgedrag hebben heel veel invloed op wat je ziet. Dat is zowel een zegen als een gevaar. We leggen nog even uit hoe dat werkt.

Verspreiden nepnieuws door algoritmes

Algoritmes zijn reuze handig om ons te leiden naar informatie die wij interessant vinden. Dat is fijn, want op die manier filtert het de dingen uit die waarin we toch geen interesse hebben. Hoeven we daar ook niet naar te kijken. Toch moeten we ons realiseren dat er dus ook veel informatie is die we niet zien. En we alleen te zien krijgen wat ons interesseert. Dat kan gevaarlijk zijn, zeker wanneer het gaat om de verspreiding van nepnieuws.

Arjen Lubach liet ons een paar weken geleden al zien hoe dat werkt. Als we eenmaal nepnieuws hebben gelezen dan blijft het ons op de een of andere manier namelijk vinden. En we weten inmiddels hoe dat werkt. Je gaat er vanzelf in mee als dit de enige informatie is die jouw kant op komt.

Gevaar voor verkiezingen

Discussies over algoritmes zijn dankzij Lubach weer volop opgelaaid. Bedenk ook eens welke enorme invloed algoritmes hebben op de Amerikaanse presidentsverkiezingen, waarover we nu dagelijks schrijven. Maar ook in ons eigen land heeft het inmiddels de aandacht van de politiek. Zo is er vandaag door regeringspartijen D66 en CDA een motie ingediend om onderzoek uit te laten voeren naar desinformatie en digitale inmenging. Zij maken zich, terecht, zorgen over het groeiende probleem van nepnieuws dat vooral via social media wordt verspreid. Daarom willen ze dat er een breed onderzoek wordt gedaan naar algoritmes op platformen als YouTube en Facebook.

Je kunt misschien wel raden waarom dat juist nu actueel is. Begin volgend jaar staan de verkiezingen op de agenda. "Het beschermen van onze verkiezingen tegen ongewenste (digitale) inmenging is van groot belang voor onze democratie", zo lezen we in de brief aan minister Ollongren.

Grote techbedrijven

De politiek spreekt dus vooral de grote techbedrijven aan. En dat is begrijpelijk. Want zij bepalen immers onze algoritmes. Nogmaals: dat is niet alleen maar slecht. Het is een slimme manier om ons zo lang mogelijk op een platform te houden. Handig voor de techreuzen inderdaad, maar vergeet niet de andere partijen die ervan profiteren. Dat zijn ook lokale winkels en restaurants die adverteren op social media. En omdat jij in de buurt woont zie je rond etenstijd dat zij een heel fijn afhaalmenu hebben. Precies waar je op dat moment behoefte aan hebt. Of je hebt gezocht op onverwoestbare panty's en krijgt meteen een aanbieding voor een panty-abonnement. Ik ben daar soms gevoelig voor en jij ook. Maar dat is dus niet per se erg. Een deel van onze economie draait erop.

Algoritmes verbieden?

Algoritmes verbieden is onmogelijk en onlogisch. Want niemand zit te wachten op allerlei informatie die voor ons niet interessant is. Zonder algoritmes ben je veel minder vaak online te vinden. Maar je doet dan ook minder aankopen, wat gevolgen heeft voor veel ondernemers die afhankelijk zijn van de techreuzen. Want jij wil helemaal geen advertentie zien voor een restaurant in Groningen als je in Utrecht woont. Of aanbiedingen voor babyspullen als je een puber bent.

Het onderzoek moet dus meer duidelijkheid gaan geven, maar regelgeving blijft lastig. Algoritmes zijn er niet voor niks, maar kennen veel gevaren. En daar moeten we voor oppassen. We hopen dat de politiek niet alleen kijkt naar de voordelen voor techreuzen. Zij zijn namelijk lang niet de enige partijen die profijt hebben van algoritmes. Een kant-en-klare oplossing is niet echt voorhanden, misschien dat de Amerikaanse presidentsverkiezingen en de huidige crisis ons weer wat wijzer maken.

Irene Boskma

Irene is tekstschrijver en blogger. Naast schrijven vindt ze het leuk om hard te lopen en de wereld rond te reizen. Of dat nu korte of lange trips zijn,...