The Death of High Fidelity?

In het Amerikaanse muziekblad Rolling Stone verscheen eind december een interessant artikel getiteld: The Death of High Fidelity. In het artikel wordt de manier van opnemen besproken van de huidige cd’s die op de markt verschijnen. En, daarmee samenhangend, de geluidskwaliteit van die cd’s.

En daarmee is het eerlijk gezegd niet al te best gesteld. Er spelen twee belangrijke factoren mee in de mastering van de huidige commerciële uitgaven: de strijd om de luidste cd en het optimaliseren van een cd voor de weergave op MP3 spelers en aanverwanten. Het optimaal weergeven van een album via de iPod vraagt namelijk om een andere mastering dan voor een uitgave op compact disc. Is dat dan niet hetzelfde?, zult u zich misschien afvragen. Nou, nee!

Tot op heden wordt muziek op de iPod (en aanverwanten) door gebruikers voornamelijk in het MP3 of AAC formaat opgeslagen. Beide formaten zijn zogenoemde ‘lossy’ formaten: bij het decoderen gaat daadwerkelijk informatie verloren. En eenmaal verloren informatie is niet meer terug te halen. Het gevolg van deze wijze van compressie: het verlies aan dynamiek, het verlies van hoge tonen en een véél ‘vlakker’ geluid. Hoe hoger de compressie – de lage kbps waarden – hoe groter het verlies. Nu zal de gemiddelde tiener zich daar niet druk over maken, op zijn/haar MP3 speler met standaard oordopjes zal het verschil nauwelijks waarneembaar zijn. Maar voor consumenten met een goede audio-installatie onverteerbaar. Nu lijkt de oplossing eenvoudig: gewoon geen MP3 of AAC files gebruiken op die installaties. Maar daar komt de mastering van moderne cd’s om de hoek kijken.

Daar wordt namelijk steeds vaker rekening gehouden met het steeds populairder worden van de ‘MP3-speler’. Tekortkomingen in de MP3 worden op voorhand gecompenseerd, met als gevolg dat die compensatie voor weergave via niet-MP3 spelers afbreuk doet aan de uiteindelijke weergavekwaliteit.

Daarnaast is er nog een andere strijd gaande bij de mastering van cd’s: de strijd om het geluidsvolume op een cd. Ook wel de ‘Loudness War’ genoemd. Platenmaatschappijen maken cd’s tegenwoordig zo luid om de aandacht van de luisteraar te krijgen. Door middel van de ‘dynamic range compression’ techniek wordt ervoor gezorgd dat het verschil tussen de zachte en harde klanken in een muziekstuk kleiner wordt. Echte dynamiek (het verschil tussen de hardste en de zachtste passage op een cd) gaat daarmee verloren.

Het verschil tussen de originele (boven) en remaster (onder) van With Or Without You van U2.

Maar niet alleen de ‘loudness war’, zoals het opkrikken van het geluidsvolume ook wel genoemd wordt, verslechteren de gemiddelde kwaliteit van moderne cd’s, maar ook nieuwe technieken zoals Pro Tools kunnen (en met nadruk ‘ kunnen’) de geluidskwaliteit nadelig beïnvloeden. Met Pro Tools kan namelijk geluid worden aangepast zoals een tekstverwerker woorden kan aanpassen. Misbruik van deze tools zorgt ervoor dat geluid onnatuurlijk perfect gaat klinken. Zo bestaat er voor zangers het programma Auto-Tune. Dit programma maakt zelfs van de slechtste zanger nog een nachtegaal. Een dergelijk programma is er ook voor drummers; Beat Detective.

Mocht deze trend zich voortzetten, dan zullen in de toekomst alle ‘commerciële’ cd’s gemasterd worden met de Mp3-speler en de ‘Loudness War’ in gedachte. Een groot verlies voor de serieuze muziekliefhebber, aangezien akoestische details en dynamiek voor een grotere muzikale beleving zorgen. Als je de dynamiek constant maakt gaat het voor het brein na een tijd monotoon klinken. De meeste luisteraars zullen dit niet echt bewust horen, vaak zullen ze wel de aandrang voelen om te ‘skippen’ naar een volgend nummer.

Het verhaal, zoals hierboven gesteld, heeft voornamelijk betrekking op de muziek die gedraaid wordt door de doelgroep van Rolling Stone magazine in het algemeen, en de jongere koper (of downloader!) van hitparademuziek in het bijzonder. De gemiddelde opnamekwaliteit van die muziek is inderdaad behoorlijk achteruitgegaan de laatste jaren. Daar staat gelukkig een sterk groeiende groep audiofiele opnames tegenover. Veel jazz en klassiek, maar ook heel wat popmuziek, wordt nog steeds met grote zorgvuldigheid opgenomen. Door bekwame technici die geen commerciële belangen hebben bij een platgecomprimeerde sound.

Bovendien zijn er talloze hoogwaardige geluidsdragers bijgekomen de laatste jaren. SACD, DVD-Audio, XRCD, SHM-CD, teveel om op te noemen. Niet allemaal even succesvol, maar het geeft aan dat er door sommige artiesten en muzieklabels nog steeds aandacht wordt besteed aan geluidskwaliteit..

Ook de aandacht die traditionele High-End merken tegenwoordig besteden aan hoogwaardige iPod-interfaces en muziekservers, en de groeiende populariteit van verliesvrije compressiemethoden (zoals Apple Lossless en FLAC) door het steeds groter worden van harde schijven (een iPod kan tegenwoordig al 160 GB bevatten) is hoopgevend. High Fidelity ten dode opgeschreven? Zeker niet!

U kunt een uitgebreid artikel hierover lezen op HiFi.nl