Marnix Suilen
Schrijft al jaren over games, van de kleine indie-games tot de grote najaarstitels. Liefhebber van Dota 2, twijfelt nog over Destiny.
Een kleine spijtbetuiging: ik ben vergeten iets in mijn review van Thief (2014) mee te nemen. Het is niet enorm belang, mijn conclusie over de game blijft hetzelfde. Maar het is wel degelijk belangrijk genoeg om te vermelden in een review. Dat deed ik niet. Ik weet ook niet waarom, ik ging er gewoon aan voorbij toen ik de recensie schreef. Daar is an sich niet zoveel mis mee, het is bijna onmogelijk om alles mee te nemen, maar het is me wel altijd bijgebleven. Vandaar dat ik het er toch nog even over wil hebben.
De diversiteitsdiscussie en het Gamergate-schandaal zullen je waarschijnlijk bekend voorkomen. Zo niet: lees het een en ander even na. Beiden hebben mij, enj een groot deel van de gamesindustrie, al een hele tijd bezig gehouden. Zodoende moest ik denken aan dat ene level uit Thief wat ik niet meenam in mijn recensie. Vele anderen deden dat overigens ook niet, dat terwijl juist dit level een interessant voorbeeld is waar je erg diep op kunt ingaan.
Het betreft hier een deel van het derde hoofdstuk ‘Dirty Secrets’. Het level speelt zich af in een bordeel, met als doel de Thieftaker General te volgen en af te luisteren. In Thief is het de bedoeling dat je onopgemerkt blijft en je omgeving goed doorzoekt op interessante voorwerpen. Dit zoeken gaat doorgaans door alles langs te gaan totdat er een icoontje op het scherm verschijnt.
In het bordeel kun je via allerlei routes kamertjes in sluipen of bekijken. In al deze kamertjes gebeurt eigenlijk niets. Iedereen houdt zijn kleren aan en ligt naast elkaar. Dit is een concept dat we wel vaker in games terug zien komen. Dishonored (2012) had een soortgelijke situatie en ook daar gebeurde er niets in het bordeel.
Waar Thief echter de fout ingaat is in het level dat daarop volgt. Via een geheime deur kom je terecht in een geheime gang waar een puzzel moet worden opgelost. Je moet de gang systematisch doorzoeken wil je de oplossing vinden. Onderdeel van alle dingen waar je interactie mee kunt hebben zijn drie verschillende gaten in de muur. Hier gaat het fout. Bij een van die gaten krijgt de speler een verhaalsegment te zien, bij de andere twee krijgt de speler expliciete seks te zien. Hier zijn meerdere dingen mis mee.
Ten eerste zit er een tegenspraak in het eerst vermijden van naaktheid en seksuele handelingen en vervolgens deze toch wel te tonen. Je kunt niet iets koortsachtig vermijden om het er vervolgens ergens ‘stiekem’ weg te stoppen, dat is een ongelijkheid die simpelweg niet samengaat: het getuigt van het ontbreken van een weldoordachte beslissing over wat wel of niet getoond wordt.
Ten tweede wordt de speler gedwongen hier naar te kijken door de structuur van het level waarin dit speelt. Je bent op zoek naar de oplossing voor de puzzel en de enige manier is door alles waar je interactie mee kunt hebben af te gaan. Zodoende kom je vanzelf bij deze kijkgaten uit. Je kunt niet stellen dat de speler zelf kan kiezen of hij of zij hiernaar kijkt. Het gamedesign dwingt de speler om te kijken door de basisregel dat je interactie moet hebben met dingen wil je geld vinden, verhaalsegmenten zien, of de oplossing voor een puzzel vinden.
Ten derde nog de manier waarop. De speler wordt, door het eerder besproken gamedesign, gedwongen tot voyeurisme. Nu zullen er ongetwijfeld spelers zijn die daar geen probleem mee hebben, maar een gamedesigner mag er mijn in ziens niet vanuit gaan dat de speler daar geen probleem mee heeft. Dat is namelijk gebaseerd op de aanname dat ‘de spelers’ heteroseksuele mannen zijn die graag op deze manier beloond worden voor het goed doorzoeken van de ruimte, of algemener: die op zulke manieren beloond moeten worden voor het naleven van de basisregels van het gamedesign.
Deze drie punten vormen de kern van het probleem dat ik heb met dit specifieke level. Misschien ben ik wel een van de weinigen die dit zo ervaart, maar ik vind het concept dat je een speler dwingt tot voyeurisme (losstaand van of deze zich op dat moment daar bewust van is) simpelweg pervers. Nogmaals: je wordt praktisch gedwongen, en als het tonen van seksuele handelingen écht een essentieel deel van de game was (wat ik totaal niet aan de orde vind bij Thief) dan hadden ze het gehele bordeel ermee moeten vullen.
Maar hoort deze kritiek in een recensie?
Voor zowel ja als nee valt wat te zeggen. De nee is het makkelijkst te motiveren. Beïnvloedt het de game op een dusdanig grote schaal dat de game er slechter (of misschien wel beter) van wordt? Waarschijnlijk niet. Zodoende zou je kunnen zeggen dat het niet thuis hoort in een recensie. Deze visie ziet een recensie enkel en alleen als consumentenvoorlichting. Moet je de game wel of niet kopen is wat er behandeld wordt, meer niet.
Daar verzet ik me tegen. Een recensie is naar mijn mening naast een aankoopadvies ook een cultuurkritiek. Nu is cultuurkritiek erg lastig om te definiëren of uit te leggen, maar kritiek op cultuur is – ondanks de open deur die je intrapt – een makkelijk te gebruiken definitie. Op het moment dat je stelt dat games een onderdeel van cultuur zijn (hier leg ik de bewijslast eerst bij de tegenstanders van dit idee) dan is cultuurkritiek een essentieel onderdeel binnen die cultuur.
Cultuurkritiek stelt ons namelijk in staat tot een ideeënstrijd over wat wel en niet geoorloofd is binnen de grenzen van de desbetreffende (sub)cultuur. Binnen de gamesindustrie zou dat concreet betekenen dat we bepaalde ideeën over gamedesign kunnen goed- of afkeuren, wat over het algemeen zou moeten leiden tot betere games. Zodoende dat ik geloof dat een recensie meer is dan alleen aankoopadvies en dat een situatie als hierboven besproken moet worden. Of dat dan direct in de recensie moet weet ik niet. Een separaat artikel ten tijde van de release van de game zou ook moeten volstaan.
Dat wou ik even kwijt over Thief en over recensies, hoewel ik over beide onderwerpen nog veel meer zou kunnen en willen uitweiden. Dat is echter niet in het belang van een inhoudelijke discussie nu. Ben je het met me eens? Ben je het oneens? Heb je bepaalde argumenten niet gehoord of zit er een gat in mijn redenatie? Ook dat hoor bij cultuurkritiek. Cultuurkritiek hoeft en mag niet kritiekloos blijven. Laat onze ideeën met elkaar de strijd aangaan, maar dan wel op een fatsoenlijke manier.
...
Verder lezen over Game
Gaming13.12.2024
Game Awards 2024: de beste aankondigingen en winnaars
Gaming12.12.2024
Hier kijk je vannacht de Game Awards 2024
Gaming10.12.2024
Dit komt er in 2025 naar PlayStation + PlayStation Wrapped
Gaming06.12.2024
Bizar verhaal: Xbox Series S redt leven van gamer
Gaming28.11.2024
Puzzelpret: Professor Layton is terug in een ‘nieuwe wereld’
Gaming27.11.2024
De toekomst van gaming ligt in je handen en dit is waarom
Gaming23.11.2024
Zo zorg je dat je kind geen geld uitgeeft in games
Gaming21.11.2024