Sophie in 't Veld is fractievoorzitter voor D66 in het Europees Parlement en vicevoorzitter van de Europese liberalen (ALDE). In 't Veld is woordvoerder privacy en Europese markt internet & mobiel betalen, initiator van de opschorting van het SWIFT-verdrag en bestrijdt in verschillende Eurowob-procedures weeffouten uit het EU-model anno 1957.
“U wilt mijn naam, leeftijd en muziekvoorkeur weten, en de contactgegevens van mijn vrienden? Dat is dan € 19,95 alstublieft.” In werkelijkheid gaat het natuurlijk niet zo. Wij, gebruikers van allerlei online diensten, geven onze gegevens zomaar weg, gratis en voor niks. Dat is eigenlijk raar, want bedrijven verdienen heel veel geld met onze persoonsgegevens. Dus eigenlijk is het net alsof we ze grote goudstaven of vaten olie cadeau doen. Internetbedrijven bieden ons allerlei “gratis” diensten aan. Maar die diensten zijn alles behalve gratis. Wij betalen met onze privacy.
Toch speelt de economische waarde van persoonsgegevens nauwelijks een rol in de privacy discussie. Voor het beschermen van onze privacy kijken we vooral naar de privacywetten. Maar er zijn ook andere, sterke prikkels om onze privacy te beschermen. Die moeten we veel bewuster en strategischer gebruiken.
Privacybescherming
Privacybescherming is in de EU de verantwoordelijkheid van de Eurocommissaris voor Justitie en Consumentenbescherming. Dat is ook goed zo. Maar ooit behoorde privacybescherming tot de bevoegdheid van de Eurocommissaris interne markt. En in de Verenigde Staten valt een groot deel van de Amerikaanse privacy wetten onder de Federal Trade Commission. Een meer economische kijk op persoonsgegevens en bescherming daarvan, komt dus niet helemaal uit de lucht vallen.
Allereerst moeten persoonsgegevens veel meer worden meegewogen in mededingingszaken. In 2008 kwamen zowel de Europese Commissie als de Amerikaanse toezichthouder FTC tot de slotsom dat de fusie van de Google zoekmachine en adverteerder DoubleClick onproblematisch was vanuit concurrentieperspectief, aangezien het twee geheel verschillende soorten bedrijven waren, met verschillende activiteiten en verschillende markten. Zo’n beslissing zou vandaag de dag, tien jaar later, ondenkbaar zijn. De gecombineerde macht van een zoekmachine en een adverteerder zou nu niet meer worden onderschat. Maar nu moet de volgende stap worden genomen: mededingingsregels actief inzetten om marktdominantie van een bedrijf dat persoonsgegevens verwerkt, uit te sluiten.
Internetgiganten
De aanwezigheid van Amerikaanse (of Chinese, of Russische) internetgiganten die een bijna-monopolie hebben in Europa, is uiterst onwenselijk, zowel vanuit het perspectief van gezonde concurrentie, als van privacybescherming. Er gaan wel eens geluiden op om diensten van bijvoorbeeld Google of Facebook als publieke diensten te beschouwen, en ze onder de relevante wetten te laten vallen. Dat zou een nogal drastische stap zijn. Maar helder is dat monopolies op diensten die iedereen nodig heeft, niet aanvaardbaar zijn. Daarom is het essentieel dat in de interne markt eindelijk de nationale barrières worden afgebroken, zodat er ook grote Europese spelers kunnen ontstaan, voor een gezonde concurrentie. Er zijn genoeg slimme uitvinders en ondernemers in Europa. Maar in een markt die feitelijk uit 28 verschillende nationale hokjes bestaat, is het vrijwel onmogelijk een echte internetreus op te bouwen.
GAFA taks
De Franse President Macron kreeg bijval voor zijn voorstel voor een GAFA taks: belasting op de winsten van de internetgiganten Google, Apple, Facebook en Amazon. Veel mensen vinden het niet rechtvaardig dat die bedrijven wegkomen met zeer lage belastingtarieven. Maar misschien is er wel een slimmere taks mogelijk: een taks op het gebruik van persoonsgegevens.
Op allerlei terreinen – vervuilen, energieverbruik, consumptie – gebruiken we belastingen om gedrag te beïnvloeden. In het huidige verdienmodel van adverteerders zit een sterke prikkel om zoveel mogelijk persoonsgegevens te verzamelen. Als er een prijskaartje hangt aan het gebruik van persoonsgegevens, is er juist een sterke prikkel om dat te beperken. Hetzelfde geldt voor overheden die verlekkerd kijken naar persoonsgegevens, onder meer voor massasurveillance, en bedrijven dwingen gegevens veel langer te bewaren dan eigenlijk nodig is. De kosten voor de opslag én het gebruik van persoonsgegevens moeten worden opgenomen in de openbare begroting, zodat er een publieke, politieke afweging komt, als rem op de ongebreidelde gegevensopslag.
De technologische vooruitgang biedt ons fantastische nieuwe mogelijkheden die we met beide handen moeten aangrijpen. Het belang van privacybescherming wordt inmiddels eveneens breed onderkend. Strakke privacywetten en goede handhaving zijn essentieel, maar niet genoeg. Economische en fiscale middelen moeten ook worden ingezet als prikkel voor bedrijven en overheden om onze privacy te beschermen in plaats van een prikkel om haar te schenden. Een speciale Eurocommissaris voor Privacybescherming in de volgende Europese Commissie zou hier goed het voortouw op kunnen nemen en zorgen voor betere privacy op alle beleidsterreinen.
[Afbeelding © dolphfyn- Adobe Stock]
Verder lezen over Europa
Online26.04.2024
Webshop Shein moet oppassen met namaakkleding door EU-regels
Marketing01.04.2024
Microsoft gaat het doen: Teams en Office scheiden
Technology28.03.2024
De grootste hyperloop van Europa ligt in Nederland
Mobile21.03.2024
De EU doet onderzoek naar Apple’s keuzes voor de App Store
Online11.03.2024
Webshops pas op: de nieuwe cookiewet wordt volop overtreden
Technology05.03.2024
Europa geeft Apple gigaboete van 1,84 miljard door Spotify
Social Media19.02.2024
TikTok verslavend? De EU gaat het uitzoeken
Mobile26.01.2024
Je kunt straks apps sideloaden op je iPhone: dit betekent het
Verder lezen over Privacy
Online24.04.2024
Dating-app Grindr aangeklaagd om delen HIV-status met anderen
Cybercrime15.04.2024
Bescherm jij je online identiteit wel genoeg?
Online18.03.2024
Digitaal mijmeren: Zullen AI’s op het internet op enig moment ontwaken?
Mogelijk ontwikkelen AI's een vorm van gedecentraliseerd interactiviteitsbewustzijnOnline15.02.2024
Je AI-geliefde is onbetrouwbaar: onveilig en uit op geld
Doe het veiligCybercrime05.02.2024
Consumenten bezuinigen op kosten, maar helaas ook op privacy en security
Online23.01.2024
Erotische datingsites: oplichting als premium verdienmodel
Waarom grijpt de Autoriteit Consument & Markt niet in?Nieuws15.01.2024
Dilan Yesilgoz grootste privacyschender van 2023
Demissionair minister krijgt de Big Brother Award; X en Meta ontvangen expertprijsAdvertising10.01.2024
3 voorspellingen voor de beste privacy-first advertenties in 2024
Verder lezen over Wetgeving
Online26.04.2024
Webshop Shein moet oppassen met namaakkleding door EU-regels
Entertainment09.04.2024
Alles wat je moet weten over het casino zonder Cruks
Marketing01.04.2024
Microsoft gaat het doen: Teams en Office scheiden
Social Media27.03.2024
Je kind van 13 op social media? Het is op deze plek verboden
Mobile22.03.2024
Verenigde Staten klaagt Apple aan voor telefoonmonopolie
Mobile21.03.2024
De EU doet onderzoek naar Apple’s keuzes voor de App Store
Online11.03.2024
Webshops pas op: de nieuwe cookiewet wordt volop overtreden
Technology05.03.2024