Online27.04.2013

De e-Luis in de pels van de Macht


de-e-luis-in-de-pels-van-de-macht.jpg
de-e-luis-in-de-pels-van-de-macht.jpg

Over openbaarheid van bestuur en hoe ICT de Europese democratie verandert.

Openbaarheid is geen natuurlijke reflex van machthebbers. De hilarische dialoog tussen Prime Minister James Hacker en zijn ambtelijk secretaris Bernard in de populaire Britse serie “Yes, Prime Minister” is exemplarisch voor de traditionele cultuur van discretie en geheimhouding onder diplomaten en ambtenaren:

James Hacker: Are you telling me the Foreign Office is keeping something from me?
Bernard Woolley: Yes.
James Hacker: Well, what?
Bernard Woolley: I don’t know; they’re keeping it from me too.
James Hacker: How do you know?
Bernard Woolley: I don’t know.
James Hacker: You just said that the Foreign Office is keeping something from me. How do you know if you don’t know?
Bernard Woolley: I don’t know specifically what, Prime Minister, but I do know the Foreign Office always keep everything from everybody. It’s normal practice.

Diplomaten, ambtenaren en bestuurders proberen al sinds mensenheugenis informatie voor zichzelf te houden. En sinds mensenheugenis is dat gedoemd tot mislukking. Informatie wordt gelekt, verkocht of gestolen. Spionnen en verraders ontfutselen machthebbers waardevolle informatie en geven die door aan anderen. Klokkenluiders gebruiken informatie om misstanden aan de kaak te stellen. Media gebruikt gelekte of illegaal verkregen informatie om schandalen te onthullen of juist te ontketenen. In het internettijdperk publiceren sites als WikiLeaks en Statewatch zulke documenten.

In een democratie is informatie het middel waarmee burgers en journalisten hun bestuurders en volksvertegenwoordigers kunnen controleren. In een democratische rechtsstaat hebben we daarom het principe van openbaarheid van bestuur. Als het broodnodige tegenwicht tegen de natuurlijke bestuurlijke neiging tot geheimhouding. Als luis in de pels van de macht.

De instellingen van de Europese Unie waren ruim een halve eeuw, sinds de start van de Europese integratie in de jaren vijftig, het exclusieve domein van diplomaten en hoge ambtenaren. De bestuurscultuur is niet geheel verrassend van een archaïsch aandoende geslotenheid. Maar ook Europa verandert: sinds 2001 is er een Verordening voor Openbare Toegang tot Documenten, in Nederland al gauw omgedoopt tot Eurowob, vrij naar de Nederlandse WoB: Wet Openbaarheid van Bestuur.

Maar zo’n Eurowob op zich is niet genoeg om een cultuur van openbaarheid te scheppen. Dat moet worden afgedwongen. Mijn ervaring met diverse Eurowob procedures voor het verkrijgen van stukken, is dat het een lange EN moeizame procedure is, die doorzettingsvermogen en een lange adem vergt. Ik wilde stukken inzien over onder andere de ACTA-onderhandelingen, het SWIFT-akkoord met de VS over de doorgifte van bank data, en FATCA, de Amerikaanse wet voor grootschalige gegevensuitwisseling tegen belastingontduiking. Een aantal zaken heb ik voor het Gerecht van de Europese Unie in Luxemburg gebracht. Procederen duurt jaren, maar schept wel belangrijke jurisprudentie om het principe van openbaarheid van bestuur in de praktijk vorm te geven. Naarmate Europa zich meer en meer tot volwaardige politieke unie ontwikkelt, zal openbaarheid van bestuur toenemen en zullen burgers steeds vaker Europese bestuurders ter verantwoording roepen.

De ontwikkeling van nieuw informatie- en communicatietechnologieën zal openbaarheid van bestuur een sterke impuls geven. Het brengt niet alleen nieuwe gadgets in ons leven, maar veroorzaakt ook een totale maatschappelijke, economische en bestuurlijke omwenteling. Vergelijkbaar met de impact van de industriële revolutie die het aanzicht van de wereld volkomen veranderde.

Nieuwe ICT is een machtig middel om openbaarheid af te dwingen. Door ICT wordt informatie razendsnel verspreid, of het wel of niet nu via de reguliere weg is verkregen. Hoe dat tot een effectief politiek drukmiddel kan worden toont de gang van zaken rondom ACTA aan: een los netwerk van individuele burgers slaagde er in ACTA van tafel te krijgen en gaf de bestuurders een fikse virtuele oorvijg. Bestuurders begrijpen nog maar half hoe machtig het wapen van de informatie kan zijn. Door ICT kan de luis in de pels uitgroeien tot een fikse waakhond met scherpe tanden. De politiek in Europa zal nooit meer hetzelfde zijn.

Sophie in 't Veld

Sophie in 't Veld is fractievoorzitter voor D66 in het Europees Parlement en vicevoorzitter van de Europese liberalen (ALDE). In 't Veld is woordvoerder privacy en Europese markt internet & mobiel betalen, initiator van de opschorting van het SWIFT-verdrag en bestrijdt in verschillende Eurowob-procedures weeffouten uit het EU-model anno 1957.

Deel dit artikel
...

Verder lezen over ICT

Waarom regressietests belangrijk zijn voor je IT-organisatie

Ooit heb je je IT-systemen precies zo ingericht als je graag wilde. Maar toen kwam daar die collega die een heel handige marketingtool gebruikt die moest worden aangesloten op de huidige infrastructuur. En toen was daar de directeur die er nog een ander softwarepakket bij wilde gebruiken, of zelfs een computer die zich in een heel ander ecosysteem bevindt. Voor al die soort situaties is het goed om regelmatig een regressietest te doen. Dit is wat dat inhoudt.

DC Business09.12.2024

Waarom regressietests belangrijk zijn voor je IT-organisatie
Wortell opent nieuw next-gen Cyber Defense Center

Op donderdag 14 november heeft Wortell samen met relaties en partners de feestelijke opening van haar nieuwe next-gen Cyber Defense Center (CDC) gevierd. Dit innovatieve centrum biedt organisaties wereldwijd een geavanceerde oplossing voor 24/7 proactieve beveiliging, detectie en herstel van IT-landschappen. Het CDC speelt in op de groeiende dreiging van cyberaanvallen door bedrijven te helpen hun digitale weerbaarheid te versterken en altijd een stap voor te blijven op potentiële aanvallen.

Cybercrime20.11.2024

Wortell opent nieuw next-gen Cyber Defense Center
Huawei Connect Paris: AI en de digitale, groene transformatie van Europa

Huawei Connect 2024 in Parijs staat volledig in het teken van het thema ‘Amplify Digital and Green Transformation en richt zich op de snelle ontwikkelingen van kunstmatige intelligentie en de digitale en groene transformatie in Europa.

Tech in Asia13.11.2024

Huawei Connect Paris: AI en de digitale, groene transformatie van Europa
TeamViewer heeft een groot cybersecurity-probleem

Als je een kantoorbaan hebt, dan is de kans groot dat je TeamViewer wel kent. Het is een manier waarmee een IT-helpdesk je computer kan ‘overnemen’. Echter blijkt dat TeamViewer zelf is overgenomen, en niet op een positieve manier.

Cybercrime29.08.2024

TeamViewer heeft een groot cybersecurity-probleem
Veel zorginstellingen hebben last van DDoS-ransomware aanvallen

De behoefte aan gezondheidszorg neemt wereldwijd toe. Dit gaat gepaard met een groeiende behoefte aan moderne technologie ter ondersteuning van de patiëntenzorg. Uit nieuw onderzoek van SOTI blijkt dat 78% van Nederlandse zorgverleners vindt dat organisaties moeten investeren in nieuwe technologie.

Cybercrime27.06.2024

Veel zorginstellingen hebben last van DDoS-ransomware aanvallen
Copilot helpt je met de dagelijkse taken en dat geeft tijdwinst

AI. Elk bedrijf is er wel op zijn eigen manier mee bezig en kan daarbij vaak wel wat hulp gebruiken. Die krijgt het van bijvoorbeeld een SoftwareOne, een bedrijf in softwareoplossingen en services.

Technology03.06.2024

Copilot helpt je met de dagelijkse taken en dat geeft tijdwinst
Hoe optimaliseer je bedrijfsprocessen voor maximale efficiëntie en concurrentievoordeel?


In de snel veranderende bedrijfswereld van vandaag is efficiëntie niet alleen een voordeel, het is een noodzaak. Bedrijfsprocessen optimaliseren is cruciaal voor elke organisatie die streeft naar verbeterde productiviteit en competitieve superioriteit. Maar wat betekent dit precies?

Technology29.04.2024

Hoe optimaliseer je bedrijfsprocessen voor maximale efficiëntie en concurrentievoordeel?

Waarom zou elk modern bedrijf moeten overwegen een Document Management Systeem te implementeren?

In de snel evoluerende digitale wereld van vandaag is het beheren van bedrijfsdocumenten efficiënter en veiliger geworden dankzij Document Management Systemen (DMS). Maar wat is een DMS precies?

Technology15.04.2024

Waarom zou elk modern bedrijf moeten overwegen een Document Management Systeem te implementeren?

Verder lezen over Wikileaks

​Is het tijd voor een klokkenluider bij WikiLeaks?

Klokkenluiders bewaken het publieke belang en houden een democratie gezond. Hierdoor weten we nu op welke schaal we bespioneerd werden door de NSA. Of hoe geld versluisd wordt via schimmige offshore constructies naar Pan...

Cybercrime27.04.2017

​Is het tijd voor een klokkenluider bij WikiLeaks?
Wikileaks houdt onze veiligheid gegijzeld en niemand doet wat

Wikileaks gaf begin maart een paar duizend documenten vrij waarin de methodes en strategieën van de CIA werden blootgelegd, de zogenaamde Vault 7-files. Daar zaten allerlei nuttige hacks tussen zoals manieren om in iOS,...

Cybercrime21.03.2017

Wikileaks houdt onze veiligheid gegijzeld en niemand doet wat
Vault 7: hoe bang moeten we zelf zijn voor spionagepraktijken?

De laatste infodump van WikiLeaks, genaamd Vault 7, laat zien dat de CIA nogal wat mogelijkheden heeft (of ja, had) om in onze smartphones te komen en zelfs andere apparaten kan overnemen om 'ons' te bespioneren. Deze ee...

Cybercrime08.03.2017

Vault 7: hoe bang moeten we zelf zijn voor spionagepraktijken?
Het nieuwste schandaal: de Panama Papers leggen belastingparadijzen bloot

De Panama Papers doen WikiLeaks, de website voor klokkenluiders en een plek waar anonieme documenten kunnen worden gedeeld, verbleken. Geen website waar informatie is gedeeld maar een bestand met 11,5 miljoen documenten,...

Nieuws04.04.2016

Het nieuwste schandaal: de Panama Papers leggen belastingparadijzen bloot

11.5 miljoen documenten, spreadsheets, e-mails en andere bestanden
Publeaks: anoniem ‘lekken’ naar de Nederlandse pers

Nederland heeft nu een eigen website waarop anoniem informatie "gelekt" kan worden. Publeaks is een stichting waarin een groot aantal Nederlandse media deelnemen. Op de website kan (anoniem) informatie worden doorgegeven...

Online09.09.2013

Publeaks: anoniem ‘lekken’ naar de Nederlandse pers
Trailer Wikileaks-film online

Het duurt nog even voor de film dit najaar uitkomt, maar de trailer is voor het eerst online te bekijken. The Fifth Estate gaat over de getroubleerde relatie tussen Wikileaks oprichter Julian Assange en voormalig woordvo...

Entertainment17.07.2013

Trailer Wikileaks-film online
Anonymous baalt flink van actie Wikileaks

Anonymous, het hackers collectief dat eind 2010 nog in actie kwam ter verdediging van Wikileaks, voerde destijds meerdere DoS-attacks uit tegen ondermeer MasterCard, Visa, en PayPal voor het stopzetten van de financierin...

Online14.10.2012

Anonymous baalt flink van actie Wikileaks
Anonymous valt sites Britse overheid aan vanwege Assange

De online hackersgroep Anonymous heeft diverse Britse overheidwebsites aanvallen om te laten zien dat zij WikiLeaks-oprichter Julian Assange steunen, die sinds een tijdje noodgedwongen logeert bij de Ecuadoriaanse ambass...

Cybercrime21.08.2012

Anonymous valt sites Britse overheid aan vanwege Assange