OnCue, een slim toetsenbord dat mensen met parkinson helpt om makkelijker en nauwkeuriger te typen, heeft de James Dyson Award 2025 gewonnen in de categorie gezondheid. De uitvinding komt van Alessandra Galli, alumna van de faculteit Industrieel Ontwerpen aan de TU Delft. Naast wereldwijde erkenning ontvangt ze ook €36.000 prijzengeld om haar project verder te ontwikkelen.
Wereldwijd leven ruim 10 miljoen mensen met de ziekte van parkinson, een aantal dat volgens schattingen in 2050 zal oplopen tot 25 miljoen. In Nederland gaat het om zo’n 67.000 mensen. Voor velen is typen een dagelijkse worsteling door trillingen, vertraagde bewegingen en motorische bevriezingen.
OnCue biedt hiervoor een verrassend eenvoudige maar effectieve oplossing. Het slimme toetsenbord en de bijbehorende polsbanden geven subtiele trillingen en visuele aanwijzingen die het typen soepeler maken en fouten verminderen. Dankzij AI-ondersteuning voorspelt het systeem welke letter de gebruiker waarschijnlijk wil typen, waarna die toets alvast oplicht. Dat vermindert twijfel en maakt het typen sneller en natuurlijker.
Het ontwerp is gesplitst — vergelijkbaar met gamingtoetsenborden — en volledig draadloos. Bovendien kan het worden aangepast aan de individuele behoeften van de gebruiker, wat het geschikt maakt voor uiteenlopende motorische beperkingen.
Alessandra ontwikkelde OnCue tijdens haar studie aan de TU Delft, gesteund door ParkinsonNederland. Ze besloot het project na haar afstuderen voort te zetten. “Door interviews met patiënten leerde ik hoe beter contact met een toetsenbord hun gevoel van onafhankelijkheid kan vergroten,” zegt Alessandra. “Wat voor mij vanzelfsprekend is, vormt voor hen vaak een dagelijkse strijd. Het winnen van de James Dyson Award bevestigt dat het de moeite waard was om door te zetten.”
James Dyson, oprichter van Dyson, prees het ontwerp: “Voor mensen met parkinson kan typen frustrerend zijn. Alessandra heeft dat probleem prachtig opgelost met OnCue. Trillingen begeleiden het ritme, AI voorspelt de volgende letter en verhoogde randen helpen om fouten te voorkomen. Het is een slimme en krachtige manier om mensen verbonden en zelfstandig te houden.”
Dyson verraste Alessandra met het nieuws tijdens een videogesprek, dat te zien is op YouTube.
Na haar winst wil ze samenwerken met medisch specialisten en patiënten om OnCue verder te verbeteren. Het doel: het toetsenbord uiteindelijk op de markt brengen en uitbreiden naar ondersteuning voor andere aandoeningen, zoals Alzheimer en dystonie.
Gert Pasman, docent aan de TU Delft en zelf parkinsonpatiënt, reageerde trots: “Ik weet uit ervaring hoe frustrerend het is om langzaam het vermogen te verliezen om soepel te typen. OnCue biedt echte hoop. Dankzij Alessandra’s empathie en ontwerpvaardigheden kan dit project het verschil maken voor duizenden mensen.”
Naast OnCue kende de James Dyson Award dit jaar ook een duurzaamheidsprijs toe aan WaterSense, ontwikkeld door Filip Budny uit Polen. Dit autonome, AI-gestuurde apparaat meet continu de waterkwaliteit en kan vervuiling in een vroeg stadium detecteren. Het systeem wordt al getest op twintig locaties in Polen en moet bijdragen aan betere wereldwijde monitoring van waterkwaliteit.
De James Dyson Award bestaat inmiddels twintig jaar en heeft meer dan 400 studentenprojecten ondersteund met ruim £1,5 miljoen aan prijzengeld. In 2025 werden meer dan 2.100 inzendingen uit 28 landen beoordeeld.
De competitie wordt georganiseerd door de James Dyson Foundation, een internationale liefdadigheidsinstelling die jonge ingenieurs stimuleert om creatieve oplossingen te ontwikkelen voor echte problemen. Sinds de oprichting in 2002 heeft de Foundation al meer dan £155 miljoen gedoneerd aan educatieve en medische initiatieven.
Het motto van de wedstrijd is eenvoudig maar krachtig:
“Ontwerp iets dat een probleem oplost.”
