Het is officieel: Nederland krijgt een eigen AI-fabriek – een combinatie van supercomputer, datahub en expertisecentrum die de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie in Europa moet versnellen. Vandaag werd bekend dat de Europese organisatie EuroHPC Joint Undertaking (JU) de gevraagde financiering heeft toegekend. Daarmee is de komst van de AI-fabriek in Groningen definitief.
Met een totale investering van €200 miljoen wordt dit de grootste publieke AI-investering in de Nederlandse geschiedenis. De financiering is mogelijk gemaakt dankzij een unieke samenwerking tussen de Stichting Nederlandse AI Fabriek, SURF, TNO, de Nederlandse AI Coalitie (AIC4NL), Samenwerking Noord en de provincie Groningen, ondersteund door meerdere ministeries en het programma Nij Begun.
De AI-fabriek wordt een plek waar bedrijven, onderzoekers en overheden samenwerken aan nieuwe AI-oplossingen – van medische innovaties tot defensietoepassingen en slimme landbouw. Het complex combineert een AI-supercomputer, data-infrastructuur en een team van gespecialiseerde experts die gezamenlijk nieuwe modellen en toepassingen ontwikkelen.
“Dit is geweldig nieuws,” zegt Willem Jonker, bestuursvoorzitter van de AI Coalitie voor Nederland (AIC4NL). “De AI-fabriek wordt een ontwikkelomgeving voor nieuwe AI-oplossingen en is daarmee essentieel voor de opbouw van een Nederlandse én Europese AI-industrie. Door zelf de regie te nemen, zetten we een grote stap richting digitale soevereiniteit. We ontwikkelen AI Fair Tech als tegenhanger van AI Big Tech.”
De fabriek wordt gebouwd in Groningen, dat zich dankzij deze investering kan ontwikkelen tot een van de belangrijkste AI-hubs van Europa. Het expertisecentrum opent in 2026, en de AI-supercomputer draait naar verwachting in 2027 op volle kracht.
De AI-fabriek zal laagdrempelig toegang bieden tot enorme rekenkracht voor startups, mkb’s, wetenschappers en publieke organisaties. Daarmee kunnen bedrijven en instellingen AI-modellen trainen op een manier die aansluit bij Europese waarden zoals privacy, transparantie en data-eigendom.
De initiatiefnemers benadrukken dat de AI-fabriek niet alleen technologische innovatie aanjaagt, maar ook een strategisch doel dient. Door zelf grootschalige AI-infrastructuur te bouwen, verkleint Nederland de afhankelijkheid van Amerikaanse en Chinese technologieplatforms.
“Met deze fabriek houden we kennis, data en talent in eigen land,” aldus Jonker. “We bouwen aan een Europese manier van werken met AI — veilig, eerlijk en transparant.”
De investering is opgedeeld in drie delen:
Deze combinatie van regionale, nationale en Europese financiering maakt de AI-fabriek tot een uniek project binnen de Europese Unie.
De Nederlandse AI-fabriek moet de ontwikkeling van nieuwe banen, snellere innovaties en slimmere automatisering stimuleren in sectoren als zorg, mobiliteit, landbouw en veiligheid. Ook biedt het project een springplank voor talent, onderwijs en wetenschappelijk onderzoek op het gebied van kunstmatige intelligentie.
Met de bouw van de AI-fabriek zet Nederland zich stevig op de kaart als technologische voortrekker binnen Europa – een land dat niet langer alleen AI gebruikt, maar het ook zelf ontwikkelt en beheerst.
