Online04.12.2020

Hoe krijgen we algoritmen die gebruikt worden door de overheid zo eerlijk mogelijk


CBS onderzoekt

De komende jaren zal Artificial Intelligence (AI) door overheidsorganisaties meer en meer worden ingezet bij het aanpakken van grote maatschappelijke opgaven, zoals bij armoedebeleid, de stikstofcrisis, de energietransitie of het tegengaan van ondermijning.

Tobias van der Knaap, masterstudent Archival & Information Studies aan de Universiteit van Amsterdam, deed er onderzoek naar bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).

Zijn onderzoek valt binnen het CBS-project ‘Eerlijke algoritmen’ dat in 2018 werd gestart. ‘Als technologie de menselijke beslissing overneemt, is verantwoording extra belangrijk.

Eerlijke data en eerlijke algoritmes

Data staan altijd aan de basis van AI; algoritmes moeten immers getraind worden met data. Om een eerlijk algoritme te krijgen moet de trainingsdata representatief zijn. Het algoritme weerspiegelt de patronen in de data en het is daarom essentieel er voor te zorgen dat de data eerlijk zijn. Met de data die het CBS in huis heeft kan daar meer inzicht in worden verkregen. Dit illustreert hoe het CBS kan bijdragen aan het toepassen van eerlijke algoritmes door de overheid. Daarbij is het voor de maatschappelijke acceptatie van het gebruik van AI door overheden wezenlijk dat algoritmes transparant zijn en uitlegbaar. Dat geldt ook voor de algoritmes die het CBS gebruikt.

Algoritmen in maatschappelijk perspectief zetten

Tobias van der Knaap dook de literatuur in: ,,Ik kijk niet naar de technische details van algoritmen, maar kies het perspectief van de maatschappij. Welke gevolgen heeft het voor mensen als gemeenten algoritmen inzetten? Welke risico’s kleven daaraan? Wat vinden mensen belangrijk om te weten en te borgen?”

Ook het wettelijk kader werd bestudeerd: de Archiefwet, de AVG en de aankomende Wet Open Overheid, de opvolger van de Wet Openbaarheid Bestuur. Van der Knaap: ,,Bovendien heb ik gekeken naar het Europese beleid. De Europese Unie is op zoek naar een manier om op een goede manier om te gaan met de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie. De Nederlandse aanpak zou daarop aan moeten sluiten.”

Privacy staat hoog in het vaandel

Privacy staat in het werk van het CBS altijd centraal. De samenleving vertrouwt het CBS met haar data omdat er vertrouwen is in de wijze waarop er mee wordt omgegaan. Het CBS werd in 1899 opgericht vanuit de behoefte aan onafhankelijke, betrouwbare informatie om maatschappelijke vraagstukken te begrijpen.

Vooruitdenken over wat er moet gebeuren

Er moet nog het nodige gebeuren, concludeert Van der Knaap op basis van zijn onderzoek. ,,Het blijkt dat nog weinig vooraf wordt nagedacht over hoe je op een goede manier informatie kunt archiveren. Daardoor kunnen gaten ontstaan, in het proces en in de data die nodig zijn om een goede verantwoording achteraf mogelijk te maken. Het komt bijvoorbeeld voor dat vergunningen niet meer terug te vinden zijn. Ik hoorde ook de andere kant van het verhaal: dat projectmedewerkers pas na afloop van een project door het archief benaderd worden met de vraag om documenten aan te leveren. Dat is te laat: als je van te voren goed nadenkt over welke informatie nodig is, is het veel gemakkelijker om die goed op te slaan en te organiseren.”

Complex om conclusie te trekken

Over het gebruik van algoritmen is het lastig conclusies trekken, geeft Van der Knaap aan: ,,Gemeenten zitten vaak nog in de testfase. Je ziet wel: algoritmen zijn erg complex om te maken. Gemeenten schakelen daar vaak gespecialiseerde bedrijven voor in. Dan kan een probleem ontstaan omdat niet altijd goede afspraken gemaakt worden over hoe die bedrijven met de gegevens van de gemeente omgaan. Ook zien we – en dat probleem speelt ook in andere landen – dat bedrijven hun intellectueel eigendom willen beschermen en geen inzicht geven in de werking van hun systemen. Dat staat de transparantie in de weg.”

Floyd Aanen

Floyd is journalist en al jarenlang als razende reporter werkzaam in de (landelijke) media. Daarnaast een passievolle podcastmaker en hij staat graag voor of achter de camera.

Verder lezen over Online Advertising

Adverteren in een podcast: hoe effectief is dat?

Advertising10.04.2024

Adverteren in een podcast: hoe effectief is dat?

Eindhoven Airport heeft in ​Techonomy een nieuwe digitale partner

Eindhoven Airport kiest voor Techonomy als nieuwe partner in digital advertising, data en performance. Na een grondige aanbestedingsprocedure koos Eindhoven Airport onlangs Techonomy als haar digitale partner voor de kom...

DC Business06.03.2024

Eindhoven Airport heeft in ​Techonomy een nieuwe digitale partner

​Commerciële ontstoppingsmiddelen slecht voor afvoer en milieu

Televisiereclames die door de jaren heen steeds opnieuw voorbij komen, lijken in staat ons collectief te hersenspoelen. Een fascinerend voorbeeld hiervan zijn de al sinds decennia voorbij komende televisiereclames van ee...

Nieuws05.02.2024

​Commerciële ontstoppingsmiddelen slecht voor afvoer en milieu

Hersenspoeling door veelvuldig adverteren blijkt te werken!
​3 voorspellingen voor de beste privacy-first advertenties in 2024

Na alle technologische ontwikkelingen in 2023 zijn de uitdagingen voor adverteerders dit jaar groot. De centrale vraag: hoe kun je gepersonaliseerde advertenties maken, zonder daarbij third-party cookies te gebruiken en...

Advertising10.01.2024

​3 voorspellingen voor de beste privacy-first advertenties in 2024

​Waarom YouTube ineens een stuk trager is geworden

Er wordt steen en been geklaagd, want YouTube zou ineens een stuk langzamer zijn in sommige browsers. Er wordt daarbij vooral gesproken over Firefox. YouTube wast zijn handen echter in onschuld: het zou Firefox niet lang...

Video22.11.2023

​Waarom YouTube ineens een stuk trager is geworden

Nieuwe regels voor politieke advertenties in de EU

Over vijftien dagen mogen we weer naar de stembus voor de Tweede Kamer verkiezingen. De dames en heren politici zijn dan ook volop bezig met campagnevoeren. Dat doen ze niet alleen in eigen persoon, maar ook met tientall...

Nieuws07.11.2023

Nieuwe regels voor politieke advertenties in de EU

Ze gelden echter nog niet voor de Nederlandse verkiezingen van 22 november
​Reclames kijken op TikTok? Je kunt het straks afkopen

TikTok komt met een nieuw abonnement. Hiermee kun je het videoplatform gebruiken zonder alle reclame te zien. Dat zorgt voor een stuk schonere ervaring, die je bovendien tijd scheelt, omdat je geen reclame meer hoeft te...

Social Media03.10.2023

​Reclames kijken op TikTok? Je kunt het straks afkopen

​‘Advertenties op Instagram binnenkort weg door abonnement’

Ben je de advertenties op Instagram helemaal zat? Of laat je je er te vaak door verleiden en wil je dat niet meer? Je kunt het waarschijnlijk binnenkort afkopen. Meta is van plan om in Europa met een abonnement te komen...

Social Media02.09.2023

​‘Advertenties op Instagram binnenkort weg door abonnement’

Verder lezen over Overheid

Meer flitspalen bij spoorwegovergangen

Naar aanleiding van een succesvolle proef met twee flitspalen bij spoorwegovergangen heeft ProRail besloten dat ze de komende maanden en jaren nog meer spoorwegovergangen van flitspalen gaan voorzien. En dat is een goede...

Nieuws17.01.2024

Meer flitspalen bij spoorwegovergangen

Geslaagde pilot krijgt een vervolg
​Zoveel subsidie krijg je in 2024 voor een elektrische auto

Overweeg je een elektrische auto te kopen in 2024? Dan kun je rekenen op subsidie van de overheid. De subsidiepot is nu geopend en hierin zit 58 miljoen euro. Je kunt hiervan 2950 euro aanvragen als je een elektrische au...

Automotive10.01.2024

​Zoveel subsidie krijg je in 2024 voor een elektrische auto

De subsidiepot is nu geopend
Duitsland schrapt subsidie voor EV’s

In Nederland gaat het potje waaruit de aanschafsubsidie voor nieuwe en gebruikte elektrische auto’s betaald wordt, dit jaar niet leeg. Dat komt vooral doordat potentiële EV-kopers aan het twijfelen geraakt zijn vanweg...

Automotive20.12.2023

Duitsland schrapt subsidie voor EV’s

UPDATE: Drie fabrikanten blijven deze maand de volledige subsidie betalen
Worden we bespied via pushmeldingen op onze smartphones?

In een brief aan het Amerikaanse ministerie van justitie claimt de Amerikaanse senator Ron Wyden dat buitenlandse overheidsfunctionarissen smartphone gebruikers bespieden via pushmeldingen die zij van apps op hun telefoo...

Mobile07.12.2023

Worden we bespied via pushmeldingen op onze smartphones?

Nieuwe versie van de Technologie Kieswijzer staat online

Het zal niemand ontgaan dat we met zijn allen opnieuw naar de stembus moeten gaan. De vervroegde Tweede Kamerverkiezing vindt plaats op 22 november 2023. De laatste Tweede Kamerverkiezing vond plaats op 17 maart 2021. To...

Technology25.10.2023

Nieuwe versie van de Technologie Kieswijzer staat online

Aanschafsubsidie voor EV’s ligt te wachten

De afgelopen twee jaar was het een kwestie van een paar weken (2021) of maanden (2022) voordat de beschikbare aanschafsubsidie (SEPP) voor nieuwe en gebruikte elektrische auto’s al volledig opgesoupeerd was. Dit jaar i...

Automotive18.09.2023

Aanschafsubsidie voor EV’s ligt te wachten

​Een nieuw tijdperk voor boetes in de privacy wereld

De Europese Data Protection Board (EDPB), het samenwerkingsverband van Europese privacy toezichthouders, heeft nieuwe regels geïmplementeerd voor het berekenen van boetes voor bedrijven die de Algemene Verordening Gegev...

Online24.07.2023

​Een nieuw tijdperk voor boetes in de privacy wereld

gelijke regels voor de berekening van AVG-boetes
Moet er een social media-richtlijn komen voor de overheid?

Weet jij waar je je lokale politie kunt vinden op social media? Is het Twitter, is het Facebook, TikTok misschien? Of je gemeente, of de Belastingdienst? Waar de overheid meestal vrij bureaucratisch in elkaar zit met dui...

Social Media17.07.2023

Moet er een social media-richtlijn komen voor de overheid?