Al Gore’s beroemde film ‘An Inconvenient Truth’ heeft zo ongeveer aan de wieg gestaan van het hedendaagse globale klimaatbewustzijn. Helaas heeft de film tevens angstige en onzekere klimaatontkenners in spé tot pseudowetenschap en desinformatie gedreven.
Gezien het feit dat ik mij al jaren ‘groen en geel’ erger aan de schaamteloze leugens en misleiding die doelbewust door klimaatontkenners worden verspreid, neem ik hierbij de handdoek op om anderen hierop te (onder)wijzen.
Mijn uiteenzetting wordt in een serie van twee delen gepubliceerd. Binnen dit eerste deel zal ik dieper ingaan op klimaatontkenning, klimaatontkenners als zodanig en op de valse en misleidende methodieken die ze gebruiken.
Binnen deel 2 zal ik vervolgens een drietal concrete klimaatontkenningsmythes ontkrachten die met enige regelmaat door klimaatontkenners worden verspreid.
Het gros van de klimaatontkenners ontkent niet zozeer de huidige opwarming van de aarde, maar claimt dat deze het gevolg zou zijn van strikt natuurlijke oorzaken. Ze verwerpen het idee dat de mens zelf enige invloed kan uitoefenen op het aardse klimaat. De oorzaken van klimaatverandering moeten volgens menig klimaatontkenner worden gezocht in de zonnecyclus en de periodieke bewegingen van de aardas (Milanković-parameters).
Uit een nadere analyse van de Milanković-parameters wordt echter al vrij snel duidelijk dat de aarde zich momenteel in een afkoelende trend zou moeten bevinden. De gegevens met betrekking tot de zonnecyclus wijzen eveneens op een afkoelende trend. De beoogde doelgroep van klimaatontkenners bestaat daarom hoofdzakelijk uit mensen die qua wetenschapskennis enigszins marginaal zijn onderlegd. Deze groep is namelijk onvoldoende in staat om door de slim gefabriceerde pseudowetenschappelijke leugens en misleiding heen te prikken.
Er lijken daarom bepaalde overeenkomsten te bestaan tussen de overtuigingen van klimaatontkenners en die van sommige religieuze sekten. Het overtuigen gebeurt namelijk hoofdzakelijk op grond van een geloofsbelijdenis. Rationele argumenten zijn daarentegen van ondergeschikt belang. De voornaamste doelgroep blijkt toch nauwelijks in staat om wetenschappelijke argumenten op waarde te schatten.
Klimaatontkenners lijken hoofdzakelijk te worden gedreven door angst en onzekerheid met betrekking tot de beoogde energietransitie. Met name de angst voor economische malheur en onzekerheid over hun eigen verantwoordelijkheid met betrekking tot de globale opwarming lijken hen rechtstreeks in de armen te drijven van desinformatie en irrationele betogen tegen diezelfde energietransitie. Sommigen schuwen daarbij geen enkel argument om koste wat het kost te proberen het ongelijk van de objectieve klimaatwetenschap en de klimaatconsensus aan te tonen. In dit opzicht vertoont klimaatontkenning dus sterke overeenkomsten met een geloofsbelijdenis.
Gezien de enorme economische belangen met betrekking tot de energietransitie ontbreekt het klimaatontkenners over het algemeen niet aan medestanders, fondsen en ondersteuning om hun schaamteloze desinformatiecampagnes vorm te geven. Klimaatontkenning is hiermee inmiddels uitgegroeid tot een wereldwijde geloofsbelijdenis en pseudowetenschap, welke eveneens aantrekkingskracht heeft op verschillende uitgerangeerde, geflipte, zich niet-gehoord voelende of gefrustreerde zgn. (ex)-wetenschappers. De zgn. geloofsbelijdenis van de klimaatontkenning biedt hen immers altijd een luisterend oor.
Vooruitgang op kennisintensieve thema’s zoals klimatologie vereist echter een speciale objectieve methode die wij tegenwoordig hoofdzakelijk kennen als wetenschap. Zonder objectieve ‘peer-reviewed’ methoden gehanteerd door wetenschap verwordt pseudowetenschap echter allengs tot politiek, waarbij luidere stemmen en meningen automatisch de overhand krijgen. Of tot geloofsbelijdenis, waarbij er niet langer getwijfeld wordt aan de uitgangspunten.
Echte waarheden en gedroomde waarheden zijn in dat geval niet langer van elkaar te onderscheiden en voor- en zelfingenomenheid wordt de norm. De meest fanatieke klimaatontkenners verworden uiteindelijk tot obsessieve ‘doomsday-predikers’ op zelf georganiseerde spreekbeurten en/of via sociale media. De ‘credentials’ die hun objectiviteit zouden moeten garanderen, zijn over het algemeen sterk opgeklopt of zelfs ronduit vals.
Klimaatontkenningsmedia zoals Climategate.nl publiceren hoofdzakelijk reguliere nieuwsberichten met ertussendoor de nodige desinformatie verweven. Alleen desinformatie over de energietransitie is namelijk al te opzichtig. Voor hun eigen geloofwaardigheid loont het om slechts gedoseerd te liegen. Misleiding, waarbij ontvangers van een boodschap zélf hun conclusies trekken, heeft de voorkeur boven keihard liegen. Daarom nemen ze puur voor de vorm een groot gedeelte van hun berichten over van dezelfde persbureaus als de mainstream media. Daarmee publiceren ze in eerste oogopslag reguliere nieuwsberichten.
De reguliere nieuwsberichten worden vanzelfsprekend wel zodanig geselecteerd dat ze naadloos zijn in te passen binnen de beoogde negatieve framing van de energietransitie. Vaak is de aard van de geselecteerde berichten al bij voorbaat enigszins negatief, omdat ze nu eenmaal berichten over voor de hand liggende obstakels en problemen binnen de ingewikkelde energietransitie.
Potentieel positieve berichten worden daarentegen geweerd of zodanig gereframed dat ze alsnog inspelen op voor de hand liggende angstbeelden, onzekerheden of onderbuikgevoelens die gepaard kunnen gaan met de energietransitie. Hiervoor volstaat doorgaans een veranderde titel of een sceptische toevoeging aan verder grotendeels ongewijzigde nieuwsberichten. Voor minder kritische volgers vormen dergelijke klimaatontkenningsmedia zo op het eerste gezicht dus een getrouwe afspiegeling van actueel nieuws over de energietransitie. Niets is echter minder waar!
De negatieve framing en reframing zijn vanzelfsprekend bedoeld om de emotionele staat van volgers subtiel te beïnvloeden. Als gevolg van de onafzienbare stroom van negatieve nieuwsberichten raken ontvangers vanzelf kritischer over de energietransitie en ontvankelijker voor berichten op grond van desinformatie. Het uiteindelijke venijn zit ‘m dus in de verstopte desinformatie tussen de getrouwe nieuwsberichten door. Deze desinformatie is bedoeld om volgers daadwerkelijk te hersenspoelen. Desinformatie bestaat hierbij grofweg uit twee verschillende smaken of methodieken.
Het verkondigen van leugenachtige desinformatie met betrekking tot wetenschappelijk onderzoek is over het algemeen slechts een kwestie van het manipuleren of verdraaien van één of enkele abstracte uitgangspunten van datzelfde onderzoek. Gezien de mate van abstractie die wetenschappelijke aannames binnen de modellen doorgaans vertegenwoordigen, slagen vervolgens alleen nog goed opgeleide experts erin om hier doorheen prikken. Argeloze volgers kunnen het vervolgens alleen nog maar voor zoete koek slikken. Klimaatontkenning als geloofsbelijdenis krijgt hiermee daadwerkelijk handen en voeten.
Illustratief hiervoor vormt de uitleg (mythe 1, deel 2) over het wezenlijke verschil dat een niet-dynamisch of een dynamisch uitgangspunt qua golflengteabsorptie en -afgifte door CO2 binnen de aardatmosfeer maakt. Het vormt ongetwijfeld het belangrijkste valse narratief dat klimaatontkenners ter hand nemen. Elk verondersteld verzadigingspunt van CO2 in de atmosfeer rondom de huidige waarde van 430 ppm of lager zou immers inhouden dat klimaatactie geen enkele zin of nut meer heeft.
Eveneens illustratief zijn de artikelen van of ondersteund door het Heartland Institute op Climategate, die er een verdienmodel van hebben gemaakt om tegen de wetenschappelijke consensus in te gaan. Zo hebben ze bijvoorbeeld decennia lang actief gelobbyed tegen de consensus dat roken schadelijk is. Vanzelfsprekend grif betaald door de tabaksindustrie. Inmiddels werpen ze zich sinds de eeuwwisseling vol overgave op tegen de klimaatconsensus. Het is niet moeilijk om te raden dat ze hiervoor ongetwijfeld worden betaald door belanghebbenden binnen de fossiele industrie.
Een andere opportune strategie is om vooral af te leiden van het eigenlijke probleem door te focussen op niet ter zake doende zaken en feiten (mythe 2, deel 2). Einde van het liedje is dat de objectieve waarheid hierbij uiteindelijk wordt verdraaid door de (beoogde) conclusies die ontvangers van de boodschap zélf trekken. Het vormt eveneens een wezenlijke vorm van desinformatie die klimaatontkenners ter hand nemen. Ze doen dit onder meer door te stellen dat planten juist zouden floreren bij 1000 ppm CO2 en dat dit enorme voordelen voor de wereldvoedselproductie zou kunnen bieden. Hun qua wetenschapskennis marginaal onderlegde doelgroep kan weinig anders dan dit alles voor zoete koek te slikken.
Een eveneens regelmatig toegepaste misleidende vorm van desinformatie vormt de manipulatie van grafieken door het toepassen van niet-toepasselijke tijdschalen en/of niet-toepasselijke schalen van andere variabelen binnen grafieken (mythe 3, deel 2). Een beeld zegt immers meer dan duizend woorden. Ook hier trekken ontvangers van de boodschap uiteindelijk zélf hun conclusies. Hiermee kunnen enerzijds objectieve wetenschappelijke resultaten worden ontkracht en anderzijds subjectieve pseudowetenschappelijke resultaten worden bekrachtigd.
Ook de in bepaalde kringen populaire klimaatontkenningsfilm Climate: The Movie (The Cold Truth) maakt veelvuldig gebruik van diezelfde methodieken van desinformatie. Dergelijke methodieken van uitgekiende desinformatie maken overigens aannemelijk dat de leugenachtige en misleidende narratieven met name worden gerechtvaardigd vanuit klimaatontkenning als geloofsbelijdenis.
Binnen deel twee van deze serie zal ik vervolgens een drietal concrete klimaatontkenningsmythes ontkrachten die met enige regelmaat door klimaatontkenners worden verspreid.
Tenslotte zullen klimaatontkenners de argumenten binnen dit artikel ongetwijfeld afwijzen op grond van het feit dat ondergetekende totaal geen ‘credentials’ heeft binnen de klimatologie. Wat natuurlijk ook helemaal niet nodig is. Als gevolg van hun schaamteloze leugens en misleiding blijkt het namelijk betrekkelijk eenvoudig om hun wetenschappelijke ongelijk aan te tonen. Ook zonder bepaalde ‘credentials’ binnen de klimatologie.
Het daadwerkelijke dispuut komt er echter op neer dat klimaatontkenning tot een geloofsbelijdenis is verworden. In zoverre valt er voor mij als wetenschappelijk goed onderlegde onderzoeksjournalist eigenlijk nauwelijks meer eer aan te behalen!
