Grote modeketens wekken met hun recyclebakken in winkels de indruk dat ze duurzaamheid serieus nemen. “Let’s close the loop”, beloven merken als H&M en C&A. Maar volgens een nieuw onderzoek van Radar is daar in de praktijk bar weinig van terechtgekomen. Kledingrecycling? Van de kleding die consumenten inleveren voor hergebruik, wordt het merendeel verscheept naar ontwikkelingslanden – met desastreuze gevolgen voor milieu én lokale economie.
Wie de Netflix–documentaires Broken en Buy Now! The Shopping Conspiracy heeft gezien, zal niet verbaasd zijn. Beide producties leggen de schrijnende realiteit bloot van de consumptiemaatschappij: goedkope fast fashion, massale overproductie, en een recyclingbeleid dat vooral mooi oogt op papier.
Radar volgde in totaal 12 kledingstukken die in juni 2024 zijn ingeleverd bij vier bekende ketens: C&A, H&M, Primark en Zara. Door middel van AirTags kon het programma zien waar de kleding eindigde. Het resultaat: slechts 2 stuks kwamen in Nederland in de kringloop terecht, nog eens 2 werden daadwerkelijk gerecycled. De rest – 7 stuks – belandde in landen als Nigeria, waar ze werden verbrand, gedumpt of illegaal verhandeld.
Afrika-correspondent Joost Bastmeijer waarschuwt in de uitzending dat deze dumppraktijken ernstige milieuschade veroorzaken. “Veel kleding komt uiteindelijk op de afvalberg of zelfs op het strand terecht. De kwaliteit is vaak zo slecht dat het niet verkocht wordt.”
De Radar-uitzending sluit direct aan op de Netflix-aflevering Recycling Sham uit de serie Broken, waarin fast fashion-giganten kritiekloos claimen te doen aan kledingrecycling, terwijl de realiteit eerder wegduwen dan hergebruiken betekent. Ook Buy Now! The Shopping Conspiracy kaart het probleem aan van hoe consumenten via verleidelijke marketing constant aangezet worden tot nieuwe aankopen – zonder bewustwording van de gevolgen.
In schriftelijke reacties laten Primark en H&M weten dat ze de bevindingen van Radar serieus nemen. Beide merken zeggen hun recyclingsystemen onder de loep te nemen, en erkennen dat de sector nog “grote uitdagingen kent”. Ondertussen zijn in Europa de alarmbellen afgegaan: Europarlementariër Lara Wolters (GroenLinks-PvdA) stelt parlementaire vragen over de praktijk en de mogelijkheid dat hier sprake is van greenwashing.
De volledige uitzending van Radar is vanavond (12 mei 2025) om 20.25 uur te zien op NPO 2. Alle reacties van de betrokken kledingwinkels én de kaart met eindbestemmingen van de ingezamelde kleding zijn ook online bij Radar terug te vinden.
Als consument heb je meer invloed dan je denkt. Het begint bij bewust kopen: heb je die extra trui écht nodig, of is het een impulsaankoop? Probeer te kiezen voor merken die transparant zijn over hun productieproces, en check of jouw oude kleding lokaal hergebruikt wordt. Retourneer je vaak online aankopen? Denk dan even na voordat je uit gemak twee maten bestelt en er eentje terugstuurt – want veel van die retouren belanden niet opnieuw in de winkel, maar in het buitenland of zelfs op de vuilnisbelt.
Door minder te kopen, beter te kiezen en bewuster te recyclen, draag je zelf bij aan een systeem dat écht circulair kan worden.
