Sociale media hebben een grote invloed op journalistiek. Dankzij Twitter is plotseling iedereen een verslaggever van rampen, ongelukken of evenementen en veel mensen consumeren hun nieuws via sociale media zoals Facebook. Hoe dit de journalistiek verandert was het onderwerp van de bijeenkomst ‘Twitter and the butterfly effect and the future of journalism‘ tijdens de Social Media Week in Londen.
Het gebruik van Twitter in het dagelijkse werk van journalisten is enorm. ‘Waar vroeger alle journalisten naar de berichten van de persbureaus staarden, staat nu op iedere computer Twitter open. Dat is nu zijn venster op de wereld‘, zegt de prijswinnende journalist Paul Lewis van de Britse krant The Guardian.
Lewis: ‘Op Twitter wordt veel nieuws, vooral over rampen en ongelukken, vaak als eerste gemeld. De beschikbaarheid van nieuws, er verslag van doen en het opnemen op video, foto of in tekst, is van iedereen geworden.’ Als er nu iets bijzonders gebeurt, is het eerste instinct van veel mensen om het meteen vast te leggen en het te delen met de wereld. ‘Daarnaast is het een geweldige thermometer in de maatschappij. Welke onderwerpen leven er. Hoe denken mensen daarover?‘
Er schuilt volgens Steve Butterworth, founder van Flumes Media echter een gevaar in deze manier van werken. Waar traditionele media nog schrijven over zaken die minder populair zijn – zoals problemen in Afrika – spreiden op sociale media de verhalen over dansende katten vooral heel goed. Omdat meer en meer mensen hun nieuws via sociale media of sociale media aggregators krijgen, wordt hun wereldbeeld bepaald door virale verhalen en komen ze in een filter bubble. Als journalisten zich via sociale media een venster tot de wereld verschaffen, raken de journalistiek en de sociale media in een vicieuze cirkel van oppervlakkigheid.
Volgens Lewis helpt de technologie de man van de straat vooral bij de verslaggeving van nieuws, maar minder bij het uitleggen van nieuws. Hier kunnen journalisten en sociale media-gebruikers samenwerken. ‘Het meest interessante en nuttige werk is wanneer wordt samengewerkt, dan ontstaan de mooiste dingen‘. Het overgrote deel van wat er wordt getwitterd is onzin. Maar waar de potentie volgens hem zit is dat Twitteraars hiermee massaal digitale voetafdrukken achterlaten. ‘Wat je daarmee zou kunnen doen is geweldig‘. Zo kun je achteraf onderzoeken welke mensen waar op welk moment waren, bijvoorbeeld om getuigen te zoeken voor een bepaald verhaal. Het aan de journalist om uit te zoeken wat de feiten zijn en context te geven aan de situatie.
Heleen van Lier werkt bij de Volkskrant en bij Nine Connections. Social Media Week wordt deze week in twaalf steden over de hele wereld gehouden. Social Media Week is uiteraard ook online te volgen. Veel van de bijeenkomsten worden live op internet uitgezonden en iedere stad en ieder evenement heeft zijn eigen Twitter-hashtag zodat alle tweets erover te volgen zijn.