In de Guardian van 17 maart 2011 stond een artikel over de software die het Amerikaanse leger heeft laten maken om inlichtingen-officieren eenvoudig meerdere sociale media accounts aan te laten maken van niet bestaande personen (met buitenlandse nationaliteit!) die onder de valse identiteit (sock puppets) proberen de publieke opinie te beïnvloeden. Uiteraard ten gunste van de opvattingen van de Amerikaanse regering. Dus – hier komt het woord weer – manipulatie van en middels de sociale media!
Het is een opmerkelijk artikel. Het siddert van ingehouden verontwaardiging over dit infame gedrag van het Amerikaanse leger. Het blijft daarbij onduidelijk of die verontwaardiging nu is ingegeven door een fundamenteel bezwaar tegen spionnen en het voeren van oorlog, want daar hoort vanaf het begin van de menselijke beschaving natuurlijk het verspreiden van misinformatie bij. En als je een oorlog voert, waarom zou daar het internet en Sociale media niet bij mogen worden ingezet?
Of heeft de betreffende journalist algemene en fundamentele bezwaren tegen iedereen die zich op het internet anders voordoet en onder een synoniem het digitale leven doorgaat? Maar dan is die redacteur bijvoorbeeld Second Live al weer helemaal vergeten en is hij niet vaak op het internet. Wat is eigenlijk het probleem als iemand zich op het internet voor iets of iemand anders voordoet dan hij/zij is? Door die verontwaardiging in het artikel toe te laten ontneemt The Guardian zichzelf de mogelijkheid om een discussie over valse identiteiten op Social media te voeren. Laten we daarom hier proberen de zaken wat helderder stellen.
Het door sommige mensen aannemen van een andere of dubbele identiteit is van alle tijden en alle werelden. Toen de blogs en sociale media op internet verschenen, werd dat ook hier een wijdverspreide activiteit. Even is het zelfs een hype geworden in de internetdienst Second Live, waar we overigens nauwelijks meer iets over horen (in november 2010 waren er nog meer dan 20 miljoen accounts geregistreerd; hoeveel daavan actief is onbekend).
Ik vind het op het internet en bij sociale media aannemen van een andere identiteit ook eigenlijk geen probleem. Het gaat er natuurlijk om wat je er mee doet en als je in die andere identiteit volgers en vrienden hebt dan zijn ze blijkbaar ook gesteld op jouw inbreng. Of je werkelijk in die gedaante bestaat is toch eigenlijk niet relevant. Overigens: kunstenaar hebben altijd al met synoniemen en artiestennamen gewerkt. Zijn de boeken van Willem Elsschot nu minder leesbaar omdat hij in het echt Alfons de Ridder heet? En de meeste romanfiguren en filmhelden hebben toch ook een gefingeerde identiteit?
Dat brengt ons op de volgende varianten:
a. de eigen identiteit maar onder een andere naam (pseudoniem)
b. een andere identiteit met een fictieve naam en mogelijk andere woonplaats, leeftijd, geslacht, beroep, hobbies (fictoniem)
c. een identiteit van een ander (synoniem of homoniemen). Dit laatste is meestal aan de orde bij misdadigers die zich hiermee onoorbaar willen verrijken. Maar niet altijd. Het meest bizarre voorbeeld is voor mij nog wel The secret Diary of Steve Ballmer, over de CEO van Microsoft, want deze hele website (bij de aardsvijand Google blogger) gaat over Steve Ballmer, en daar worden – geheel in stijl – Google en Apple voortdurend op de hak genomen. Ik wil wedden dat Apple-fan dit een prachtige site vindt en Microsoft-fans (Ja, die zijn er) er schande van spreken, of juist andersom. Is dit nu wel of niet geoorloofd? Wat overigens wel bij fakeSteveBallmer opmerkelijk is, is dat de echte Steve Ballmer toch over voldoende geld en juridische bronnen beschikt om een eind te maken aan die site. Dat doet ie niet. Is het soms een site, want verrassend profesioneel vormgegeven, een site uit de achterkamertjes van de marketing afdeling van Microsoft zelf?
Een variant van ad b. fictoniem is de sockpuppet: een identiteit die men aanneemt om met zich zelf in discussie te gaan (en daarmee autoriteit op te bouwen) of stiekem eigen producten, merken, bedrijven te prijzen (fake reviews).
Ik zal zou het volgende willen stellen:
Er is niets op tegen indien mensen zich op het internet onder een andere naam manifesteren, of een andere identiteit aannemen met andere meningen en profielen. Wat we op de sociale media niet zouden moeten willen hebben zijn:
I. mensen die de identiteit van een bestaande persoon aannemen al dan niet met slechte of slechts sarcastische bedoelingen. Benadeelde mensen zouden zich in een juridische procedure hiertegen moeten kunnen verwereren.
II. mensen die een andere identiteit aannemen om daarmee zich zelf onzichtbaar te maken bij fraude, misdaad, leggen van misleidende contacten (sexuele intimidatie/misbruik), diefstal, spammen of pesten. Dit zou door de overheid actief vervolgd moeten worden. In deze categorie zou ik uitdrukkelijk niet het beïnvloeden van meningen en discussies willen noemen; immers ook mensen met een vals identiteit hebben recht op meningsuiting en iedere mening kan voor iedere discussie van inhoudelijk belang zijn. Het gaat daarbij om de inhoud en niet om de afzender.
III. mensen die – met welke identiteit dan ook – in de discussie en reviews – niet melden dat ze (commerciële) belangen hebben bij de besproken producten, bedrijven, mensen. Hierover zijn in Amerika al wat zaken geweest en dit zou in Nederland bijvoorbeeld door de NMA moeten worden bestreden.
Wat betreft het onderwerp van The guardian over het Amerikaanse leger vind ik het volgende: als landen het noodzakelijk vinden om oorlogen te voeren of om zich daar op voor te bereiden, dan moeten we ook toestaan en goedvinden dat ze voor die strijd middelen en wapens hebben, en we zullen ook niet verbaasd moeten zijn dat (de daarvoor in het leven geroepen) geheime diensten, inlichtingen diensten en contra-spionage methoden en middelen gebruiken die we verder voor het maatschappelijke verkeer niet zouden willen . Niet alle wapens en methoden zijn uiteraard toegestaan en op het gebruik dient dus altijd enige democratische controle nodig zijn. Dat het internet in zijn algemeenheid en de sociale media in het bijzonder in de strijd van legers ook van belang is, is evident. Als je niet principieel tegen oorlogsvoering bent en legers, kan je hen toch moeilijk het middel van de sociale media ontzeggen, vooral om dat tien-tegen-één de tegenstander zich ook niet onbetuigd zal laten.
Zo wordt de virtuele wereld van het internet ook onvermijdelijk verbonden met de harde en onplezierige wereld van oorlogvoeren.
Overigens die software die voor het leger ontwikkeld is, zou die ook commercieel op de markt komen?
En tenslotte, een dag na publicatie heeft The Guardian het volgende aan het artikel toegevoegd: “This article was amended on 18 March 2011 to remove references to Facebook and Twitter, introduced during the editing process, and to add a comment from Centcom, received after publication, that it is not targeting those sites”. Dus Twitter en facbook blijven onbevlekt!?
Jeroen is al meer dan 15 jaar betrokken bij Dutchcowboys. Voornamelijk als digital content creator. En dan voor alle titels van The Blogidea Factory. Liefhebber van advertising, entertainment, tech, gadgets, en eigenlijk alles online.
Verder lezen over Amerika
Technology05.04.2024
Social Media27.03.2024
Mobile22.03.2024
Technology29.02.2024
Technology02.01.2024
Online22.11.2023
Media13.11.2023
Nieuws17.10.2023