Is wintertijd beter voor de volksgezondheid?

Op zondag 27 oktober 2019 gaat de wintertijd weer in. De klok gaat dan een uur achteruit om 03:00 naar 02:00 uur. Lekker één uur extra slapen dus. Maar de kans bestaat dat dit nu echt voor het laatst is.

Discussie

De discussie over zomer- en wintertijd komt ieder jaar terug, de roep om de afschaffing er begint ook steeds sterker te worden. Al is daarvoor al in december 2017 een stemming geweest. Vervolgens leek alles erop dat we in oktober 2018 voor de laatste keer de wintertijd in zouden gaan. Maar zover kwam het dus niet. En dus hebben we in maart van dit jaar weer braaf de klok verzet.

De Europese Commissie heeft wel al besloten dat we gaan stoppen met zomertijd en wintertijd. De grote vraag die nog rest is voor welke van de twee we gaan kiezen. En wanneer dat dan in moet gaan.

Vanuit het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) is er in ieder geval een duidelijke voorkeur. Ze schrijven: “Het is gunstig voor de volksgezondheid als we in Nederland het hele jaar door de standaardtijd (wintertijd) instellen. In deze tijdinstelling komt de zon vroeger op, en dit sluit beter aan bij het bioritme van de mens.” Dat concluderen ze uit een internationaal literatuuronderzoek waarbij er is gekeken naar verschillende slaap- en gezondheidsaspecten.

Wintertijd of zomertijd

In Nederland wisselen we nu twee keer per jaar tussen de standaardtijd (wintertijd) en zomertijd. Maar vaak niet zonder gevolgen. Direct na de wisselingen slapen mensen slechter; vooral na de wisseling naar de zomertijd slapen mensen korter. Ook zijn er gezondheidseffecten te zien na de wisselingen. Zo komen er meer hartinfarcten voor direct na de wisseling naar de zomertijd. Dat soort directe effecten treden niet meer op bij een vaste tijdinstelling voor het hele jaar.

Bioritme

Vooral daglicht heeft invloed op het bioritme van de mens – het moment waarop we ’s ochtends wakker worden en ’s avonds slaperig. Het is voor de volksgezondheid dan ook het beste om een tijd in te stellen die aansluit op het natuurlijke dag- en nachtritme op aarde. Dat wil zeggen een instelling waarbij de zon vroeg opkomt, wat het geval is bij de standaardtijd (wintertijd).

Wanneer we het hele jaar door zomertijd instellen, is dat voor de gezondheid minder gunstig dan het hele jaar door standaardtijd. Dit blijkt uit studies naar onder andere slaapduur en slaapkwaliteit, het aantal mensen met kanker, en de levensverwachting in het algemeen.
Overigens zou het voor de volksgezondheid nog beter zijn als Nederland de tijd rond de nulmeridiaan in Greenwich (Engeland) het hele jaar door instelt; dat is één uur vroeger dan onze standaardtijd.

EU stemming

De Europese Commissie heeft in 2018 voorgesteld dat alle lidstaten een vaste tijdinstelling kiezen voor het hele jaar, en dus niet meer wisselen tussen standaardtijd en zomertijd. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu gevraagd de effecten op de volksgezondheid van de twee vaste tijdinstellingen en de effecten van de wisselingen te onderzoeken. Dat rapport zal bijdragen aan het bepalen van een standpunt van het kabinet. Die zal door dit rapport duidelijk richting wintertijd gaan.

We gaan over 2 weken weer de klok verzetten. Of dit nu voor het laatst is, het zou kunnen. Maar dan moet er iemand een keer een knoop door gaan hakken…