Flat Design: toekomst of flavor of the week?

Sinds de komst van het internet hebben we verschillende ontwerpstijlen voorbij zien komen. Zo gingen we van overdonderende animatiestijlen naar het meer natuurgetrouwe skeuomorphic design. Intussen ligt ook het skeuoformisme achter ons en is het tijd voor een nieuwe aanpak: flat design. Apple-liefhebbers die iOS7 gebruiken, weten waar het over gaat. Eenvoud en overzicht voeren de boventoon. Is flat design de toekomst van web en interface design of kunnen we binnenkort weer een nieuwe stijl verwachten?

De oorsprong van flat design
Geen toeters en bellen, maar terug naar de basis: daar draait het om bij flat design. Een grafische stijl waarin nagenoeg alle plastische elementen zoals schaduw, glans en andere 3D-effecten verwijderd zijn. Bombastisch design maakt ruimte voor eenvoud en overzicht. Kenmerkend aan de stijl is dat witruimtes, typografie, iconen, kleur en functionaliteit een grotere rol zijn gaan spelen. Ook gedrag is erg belangrijk.

De aanpak blijkt populair. Zowel Windows 8, Microsoft Tablets als de nieuwe iOS7 van Apple, zijn volledig in flat design vormgegeven. Doordat je de aanpak veel terugziet in ontwerpen voor moderne devices, zou je denken dat het een stijl van de laatste jaren is. Niets is minder waar. Veel kenmerken zijn bijvoorbeeld al terug te vinden in de kunstbeweging ‘De Stijl’. De beweging is vernoemd naar het in 1917 opgerichte tijdschrift met diezelfde naam, waarvan onder andere grafische meesters zoals Piet Mondriaan en Theo van Doesburg onderdeel uitmaakten. De leden van De Stijl streefden naar een radicale hervorming van de kunst. Deze bestond uit het minimum aan kleuren en een zo eenvoudig mogelijke vormgeving: kenmerken die we terugzien in flat design.

Andere ontwerpen die duidelijk raakvlakken hebben met wat we nu flat design noemen, zagen we in de jaren 60 – en vooral ook in de jaren 80 en 90 – in de bekende sciencefictionserie Star Trek. Zo doen diverse interface- en decorontwerpen in de serie sterk denken aan de interfaces die we nu zien bij Microsoft en Apple.

Flat design is hot
Het grootste voordeel van flat design is de eenvoud die het ontwerp uitstraalt. Vormgevers nemen de ruimte om alle elementen gestructureerd neer te zetten. De typografie komt hierdoor beter tot zijn recht en kleuren krijgen meer functie doordat ze onderdeel worden van de interface. De iconen vertellen als het ware zelf het verhaal. En door de minimale interface denken designers meer na over het gedrag en de functionaliteit van het ontwerp. Je stelt jezelf vragen als: Hoe ga je van scherm naar scherm? Hoe animeer je de overgang? Die manier van denken levert prachtig vernieuwende resultaten op. Kijk voor enkele opvallend mooie flat design showcases op fltdsgn.com.

Door het veelvuldig toepassen van flat design in nieuwe besturingssystemen, vooruitstrevende websites en op moderne devices, kan niemand er meer omheen. Het is een frisse wind ten opzichte van eerdere stijlen, waarin juist werd gekozen voor rijk vormgegeven elementen met een hoop effectjes en glimmertjes. Vergelijk de iOS6 met iOS7 en je begrijpt wat ik bedoel. Een hele vooruitgang als je het mij vraagt.

Less is niet altijd more
Voor sommige designers is flat design een statement en een tegenreactie op de overdaad aan tierelantijnen in designland. Niets mis mee, maar sommigen slaan wat te ver door in het ‘less is more’-principe. Bijvoorbeeld wanneer het ontwerp ten koste gaat van de usability. Een interface kan er nog zo goed uit zien, maar als niet duidelijk is waar geklikt kan worden sla je als vormgever de plank mis. Flat design is dus niet zaligmakend. Ik verwacht ook niet dat het streven naar eenvoud nog verder zal worden doorgevoerd dan nu gebeurt.

Flat design de toekomst?
Ik ben ervan overtuigd dat een aantal essentiële flatdesignprincipes nog jarenlang zichtbaar zullen blijven in nieuwe ontwerpen. Denk bijvoorbeeld aan zaken als het creëren van rust en overzicht door witregels en open ruimtes, het kenmerkende kleurgebruik en meer focus op typografie. Wel denk ik dat de huidige vorm van flat design de meest extreme vorm van de stijl is en dat we langzaamaan weer een stapje terug doen. Ongetwijfeld zal in protest tegen de eenvoud op termijn weer een tegengeluid klinken. Bijvoorbeeld door ontwerpers die op flat design raken uitgekeken, of designers die zich te beperkt voelen en juist de gelaagdheid weer opzoeken. Mijn verwachting is dat flat design een prima fundament is voor de ontwikkeling van nieuwe stijlen.

Deze blogpost is geschreven door Gijs Besselink, Art Director bij Redhotminute.