Wim Crouwel is een van de belangrijkste en invloedrijkste ontwerpers van Nederland. Zijn grafische, typografische en ruimtelijke ontwerpen zijn drie maanden lang te zien geweest op de grote overzichtstentoonstelling ‘Wim Crouwel, A Graphic Odyssey’ in het Design Museum in Londen. Deze week is de laatste week en op de website van het museum telt de CrouwelClock de seconden, minuten, uren en dagen af. De tentoonstelling was een groot succes. De ‘talks’ van Wim Crouwel zelf waren uitverkocht en de Wim Crouwel’s Twitter Take Over werd druk bezocht. Voor de deuren stonden ‘crowds of graphic designers who have been making a pilgrimage to London’s Design Museum’, aldus het Britse dagblad The Guardian.
Nederlands grafisch ontwerp heeft altijd hoog in het vaandel gestaan in de rest van de wereld. Voor een grafisch ontwerper uit het pre-computer tijdperk heeft Wim Crouwel een grote bekendheid onder de huidige generatie ontwerpers in Nederland en in het buitenland. Reden voor het Design Museum in Londen om in samenwerking met curator Tony Brooks een grote overzichtstentoonstelling neer te zetten die een zeer compleet beeld geeft van 60 jaar werk.
Al in de jaren ’50 was Wim Crouwel (geboren in Groningen, 1928) een pionier op zijn vakgebied. Zijn vroege moderne en futuristische werk liep ver vooruit op het huidige computertijdperk. Hij benaderde grafisch ontwerp op een methodische, systematische wijze. Zijn innovatieve gebruik van stramienen en grids, en zijn fascinatie voor experimentele typografie is vandaag nog net zo relevant als in de tweede helft van de vorige eeuw.
Er zit spanning in zijn werk; het lijkt alsof Crouwel zich uitgedaagd voelt door de opkomst van de computer, die andere eisen stelt aan ontwerp. Tegelijkertijd is hij van mening dat de machine de precisie van het menselijk oog en het menselijk gevoel niet kan vervangen. Wim Crouwel is een ontwerper met een uitgesproken visie op zijn vak die hij uitdraagt in woord en werk.
Wim Crouwel is opgeleid als beeldend kunstenaar in Groningen, maar is al zeer jong geïnteresseerd in mode, interieur en architectuur. Eind jaren ’50 begint hij met het inrichten van tentoonstellingen en het ontwerpen van affiches. Hij heeft een liefde voor de op Bauhaus-geïnspireerde typografie van de Zwitserse ontwerpers Karl Gerstner en Gerard Ifert. Hij werkt voor het Van Abbemuseum in Eindhoven en later voor het Stedelijk Museum in Amsterdam. Een jarenlange samenwerking resulteert in een enorme verzameling affiches. In 1963 is hij één van de oprichters van het ontwerpbureau Total Design in Amsterdam, later Total Identity.
Typografie speelt een zeer belangrijke rol in het werk van Crouwel. In zijn tentoonstellingsaffiches gebruikt hij typografie om de inhoud van de tentoonstellingen te verbeelden. Zijn werkwijze is systematisch, hij introduceert vaste formaten, stramien en lettertypen om visuele eenheid te waarborgen. De beeldende bouwstenen die hij gebruikt zijn minimaal, en gericht op functionaliteit. Hij speelt en experimenteert met lettervormen. Functionaliteit en esthetiek versterken elkaar.
De fascinatie voor het werk van Wim Crouwel van hedendaagse ontwerpers ligt waarschijnlijk bij de geconstrueerde en gefantaseerde letters die door Crouwel indertijd met de hand werden getekend. De letter New Alphabet was in 1967 een eerste poging om een letter voor de computer te ontwerpen. Deze letter bestaat uit louter horizontale en verticalen. De eerste schetsen hiervan zijn te zien op de tentoonstelling, evenals de originele schetsen van zijn postzegelontwerpen (1976 − 2002) waar hij veel bekendheid door kreeg. De tentoonstelling toont ook de vernieuwende manier waarop Crouwel in zijn ontwerpen grid-based lay-outs en typografische systemen heeft gebruikt. Er is veel aandacht voor de affiches voor het Van Abbemuseum en het Amsterdamse Stedelijk, maar ook zijn logo’s en minder bekende tentoonstellingsinrichtingen zijn te bekijken. Het oevre van Crouwel komt goed uit in het strakke, neutrale ontwerp van de expositie, ontworpen door 6a Architects in samenwerking met Spin.
Natuurlijk is er ook commercieel ingehaakt op de tentoonstelling. De Design Museum Shop verkoopt Wim Crouwel-behang en een New Alphabet-vloerkleed. Op de website kun je de CrouwelClock downloaden; met een mooi vormgegeven iPhone app wordt je wakker met de stem van Wim: ‘Hi, this is Wim Crouwel. Keep your grid straight today.’
Wim Crouwel zelf is blij met de grote tentoonstelling. In het interview op de website van het Design Museum vertelt hij dat hij altijd geprobeerd heeft ‘tijdloos’ te zijn. Maar desondanks is zijn werk een reflectie van de tijd. ‘Ik geloof niet meer in tijdloosheid. Mijn werk in de jaren ’50 verschilt van dat in de jaren ’60, ’70, ’80 en ’90. Het ontwikkelt zich altijd. Maar tegelijkertijd hoop ik dat het wel herkenbaar is. Want ik geloof dat het heel belangrijk is voor een ontwerper om herkend te worden.’
De tentoonstelling Wim Crouwel, a Graphic Odyssey is tot 3 juli 2011 te zien in het Design Museum in Londen. Mogelijk komt de tentoonstelling later in het jaar naar Nederland. Een Twitter Q&A zit er dan waarschijnlijk niet meer in. Crouwel is geen fan van Twitter, en zijn laatste woorden op dit medium zijn: ‘I will never tweet again.’
Jammer, maar gelukkig kan ik nog elke ochtend wakker worden met zijn charmante stem: ‘Hi, this is Wim Crouwel. I wish you a nice and well-designed day.’ En mijn grid kan niet meer stuk.
Jeroen is al meer dan 15 jaar betrokken bij Dutchcowboys. Voornamelijk als digital content creator. En dan voor alle titels van The Blogidea Factory. Liefhebber van advertising, entertainment, tech, gadgets, en eigenlijk alles online.
Verder lezen over Design
Automotive17.04.2024
Mobile16.04.2024
Lifestyle09.04.2024
Online27.03.2024
Automotive23.02.2024
Automotive13.02.2024
Automotive05.02.2024
Automotive01.02.2024